Open Access (Artykuł w pliku PDF)

Sustainable building products – beautiful idea, civilisation necessity or thermodynamic imperative

prof. dr hab. inż. Lech Czarnecki, Instytut Techniki Budowlanej
ORCID: 0000-0003-3340-9075

Adres do korespondencji: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. 

DOI: 10.15199/33.2022.01.09
Oryginalny artykuł naukowy

Streszczenie. Rozważono uwarunkowania konieczności zrównoważenia wyrobów budowlanych. Poczynając od przesłanek filozoficznych, takich jak „piękna idea”, „konieczność cywilizacyjna”, aż po „imperatyw termodynamiczny”. Nawiązano do dokumentu ONZ Nasza wspólna przyszłość i encykliki ekologicznej papieża, a także do Wymagań Podstawowych, CPR-UE 305, aż po konsekwencje zasad termodynamiki. Wskazano, że zasady termodynamiczne, jako prawa naturalne, oddziałują niezależnie od ich uświadomienia i sposobu sformułowania. W budownictwie prawa termodynamiki są znacznie mniej uświadamiane niż prawa mechaniki. Pokazano, że Wymagania Podstawowe ewoluowały w historii i obecnie coraz mocniej nawiązują do zasad termodynamiki. Zdefiniowano barierę termodynamiczną i wskaźnik zysku do nakładu energetycznego (EROI) oraz przytoczono postulat przemiany prometejskiej w technologii. Przeanalizowano, jak te uwarunkowania stanowią o konieczności i ograniczeniach innowacyjności budowlanej. Podkreślono nadzieje związane z gospodarką obiegu zamkniętego i wykorzystaniem w technologii zjawiska synergii oddziaływania pomiędzy składnikami kompozytów budowlanych.
Słowa kluczowe: wyroby zrównoważone; przesłanki filozoficzne; zasady termodynamiki; Wymagania Podstawowe; bariera termodynamiczna; wskaźnik EROI; przemiana prometejska; innowacyjność budowlana; gospodarka obiegu zamkniętego; synergia.

Abstract. Conditions for the necessity of sustainable construction products have been considered, beginningwith philosophical premises such as „a beautiful idea”, „civilization necessity” and „thermodynamic imperative”. Reference was made to the „Our Common Future” UN document, the Pope's ecological Encyclical, and to the CPR-EU 305 Basic Requirements, as well as to the consequences of the principles of thermodynamics. It has been shown that thermodynamic laws, as natural laws, act regardless of one’s awareness of their existence or the laws of their formulation. In building construction there is a lot less awareness pertaining to the laws of thermodynamics than there is surrounding the laws of mechanics. Throughout history the Basic Requirements have evolved and now are closely related to the principles of thermodynamics. In the paper the thermodynamic barrier and the profit-to-energy ratio, EROI, were defined, and the postulate of the Promethean transformation in technology was presented. An analysis was carried out of how these conditions determine the necessity and limitations of construction building innovation. In the paper there is emphasis on the hope of the further development of circular economy and the use of the synergy of interaction between the components of building composites in technology.
Keywords: sustainable products; philosophical premises; principles of thermodynamics; Basic Requirements; thermodynamic barrier; EROI index; Promethean transformation; construction innovation; circular economy; synergy.

Literatura
[1] Bendyk E. 2020. W Polsce, czyli wszędzie. Rzecz o upadku i przyszłości świata, s. 358.Warszawa.Wydawnictwo Polityka.
[2] Brundtland G. H. 1987. „Our Common Future”. Report on the Word Comission on Environment and Development, s. 383. Oxford University Press.
[3] Czarnecki Lech, M. Kaproń. 2010. „Definiowanie zrównoważonego budownictwa”. Materiały Budowlane (1): 69 – 71.
[4] Czarnecki Lech, J. Deja. 2021. „Zrównoważone budownictwo; w poszukiwaniu przemiany prometejskiej”. Inżynieria i Budownictwo (6).
[5] Czarnecki Lech, P. Łukowski,A. Garbacz. 2017. Naprawa i ochrona konstrukcji z betonu. Komentarz do PN-EN 1504. PWN.
[6] Czarnecki Lech. 2016. „Wymaganie zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych w odniesieniu do napraw i ochrony konstrukcji betonowych”. Materiały Budowlane (11): 140 – 142.
[7] Czarnecki Lech, Z. Paszkowski. 2016. „Naprawa, utrzymanie i rewitalizacja jako czynniki kształtujące zrównoważone budownictwo”.Materiały Budowlane (5): 126 – 129.
[8] Czarnecki Lech, Z. Paszkowski. 2016. „Rewitalizacja obszarów miejskich; teoria i praktyka”. Materiały Budowlane (5): 138 – 140.
[9] Czarnecki Lech. 2020. „Moje poszukiwania prawdy w inżynierii materiałów budowlanych”. Materiały Budowlane (8): 4 – 11.
[10] Czarnecki Lech, H. Justnes. 2012. „Zrównoważony trwały beton”. Cement Wapno Beton, 17/79, nr 6: 341 – 362. http://cementwapnobeton. pl/pdf/2012/2012_6/Czarnecki-06-12.pdf (dostęp 05.05.2021).
[11] CzarneckiLech,D.VanGemert.2017.„Innovationinconstructionmaterialsengineeringversus sustainabledevelopment”.BulletinofThePolishAcademyofSciences Technical Sciences,Vol. 65,No. 6. https://doi. org/10.1515/bpasts-2017-0083.
[12] Czarnecki Lech. 2007. „Concrete-polymer composites: trends shaping the future”. International Journal of the Society ofMaterials Engineering for Resources 15 (1): 1 – 5.
[13] Czarnecki Lech,M. Reda Taha, RuWang. 2018.Are Polymers Still Driving Forces in Concrete Technology? In: TahaM. (eds) International Congress on Polymers in Concrete (ICPIC 2018). ICPIC. Springer, Cham. https://doi. org/10.1007/978-3-319-78175-4_26.
[14] Construction ProductsRegulation,CPR-UE 305/2011 https://eur-lex europa. eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:32011R0305 (dostęp 05.05.2021).
[15] Encyklika Laudato Si Ojca Świętego Franciszka poświęcona trosce o wspólny dom. http://www.vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/ papa-francesco_20150524_enciclica-laudato-si.html (dostęp 05.05.2021).
[16] Georgescu-Roegen N. 1983. „The Promethean condition of viable Technologies”. Materials and Society, vol. 7, no 3/4: 425 – 435.
[17] https://www. theworldcounts.com/ (dostęp 05.05.2021).
[18] Rifkin J.,T.Howard. 2008.Entropia – nowy światopogląd.Katowice.KOS.
[19] Saint-Exupéry. 2021.Mały Książę. Tłum.A.Kozak. FundacjaNowoczesna Polska. https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/saint-exupery-maly-ksiaze. pdf (dostęp 05.05.2021).
[20] Tomaszewska J. 2019. „Polski sektor budowlany a GOZ”.Materiały Budowlane (12): 8 – 10. DOI: 10.15199/33.2019.12.01.
[21] Zimmermann T. 2013. „Parameterized tool for site specific LCAs of wind energy converters”. Int J Life Cycle Assess (18): 49 – 60. https://doi. org/10.1007/s11367-012-0467-y.

Przyjęto do druku: 17.08.2021 r.

  

Materiały Budowlane 01/2022, strona 64-67 (spis treści >>)