BAU to jedne z największych, a jednocześnie najważniejsze targi architektury oraz materiałów i systemów budowlanych nie tylko w Niemczech. Tradycyjnie odbywają się w Monachiumco dwa lata. Pandemia koronawirusa spowodowała jednak, że w 2021 r. targi BAU się nie odbyły, a w 2023 zostały przełożone na kwiecień.

W 2019 r. w targach uczestniczyło 250 000 odwiedzających. W tym roku, po czteroletniej przerwie, organizatorzy spodziewają się jeszcze większego zainteresowania, co zapowiada przeszło 2000 już zgłoszonych wystawców, z czego 45% spoza Niemiec. Międzynarodowe firmy z kilkudziesięciu krajów będą prezentować najnowsze materiały i wyroby, a także usługi oraz innowacyjne technologie i systemy budowlane. W czołówce wystawców spoza Niemiec, wg danych ze stycznia br., są firmy z Włoch (164), Austrii (109) oraz Turcji (82). Na kolejnym miejscu jest Polska. Wśród naszych firm są m.in. te, które odnoszą sukcesy przede wszystkim poza krajem, np. firma Szkilnik Design oferująca ręcznie wytwarzane drewniane umywalki i wanny o wyjątkowych kształtach. W tym roku będzie prawdopodobnie mniejszy udział wystawców z Chin.

Kluczowe tematy prezentowane na targach, to: zmiany klimatyczne jako wyzwanie dla współczesnego budownictwa; budownictwo mieszkaniowe w przyszłości; wykorzystanie surowców i recykling materiałów budowlanych; transformacja cyfrowa w budownictwie oraz nowy temat – budownictwo modułowe. Ważną częścią programu BAU 2023 będzie cykl wykładów. Podczas „Forum C2” po raz pierwszy na BAU zostaną zaprezentowane projekty znanych architektów. Przedstawiciele biur architektonicznych z Europy, Ameryki Południowej, Afryki i Azji omówią także metody pracy nowego pokolenia architektów w ramach cyklu wykładów AIT-Dialog. Kolejnymi tematami będą również integracja społeczna, zrównoważony rozwój ze szczególnym zwróceniem uwagi na zapewnienie obiegu zamkniętego w całym cyklu budowlanym, budynek jutra czy też architektura „pozwalająca żyć”. Ponadto podczas targów odbędą się pokazy przygotowane przez znane instytuty naukowo-badawcze i organizacje m.in.:

• Fraunhofer pt. Realizujemy budownictwo przyszłości – cyfrowe, zrównoważone, niedrogie;
• IFT Rosenheim – Budownictwo bezpieczne dla klimatu dzięki trwałym i odpornym na zmiany klimatu produktom budowlanym;
• DGNB (Niemieckie Towarzystwo Budownictwa Zrównoważonego) – Budynek 2030 – zrównoważony, przyjazny dla klimatu i o obiegu zamkniętym;
• GGT (Niemieckie Towarzystwo Gerontologiczne): – Cyfrowe, zrównoważone, autentyczne – DNA budownictwa.

Jednym z problemów, który zostanie poruszony na BAU 2023, to m.in. sposób, w jaki budynki i miasta mogą być bardziej odporne na ekstremalne warunki pogodowe. Oczywiście w centrum uwagi pozostaje efektywność energetyczna. Oprócz domów niskoenergetycznych i pasywnych coraz modniejsze są obecnie tzw. domy plusenergetyczne, które produkują więcej energii, niż wynika z ich zapotrzebowania. Z zagadnieniem oszczędności energii ściśle powiązane są takie tematy, jak magazynowanie energii czy izolacja termiczna.

Inflacja, kryzys energetyczny i wiele innych czynników wpływa na zwiększenie kosztów budowy. Ze względów społecznych jest to szczególnie istotne w przypadku budownictwa mieszkaniowego. Na targach zaprezentowane zostaną rozwiązania, systemy i technologie, które nie tylko pozwolą na obniżenie kosztów budowy, ale jednocześnie spełnią wymagania neutralności klimatycznej, oszczędności energii i zapewnią komfort mieszkania i użytkowania budynków.

Nowością tematyczną będzie Innovation Hub obejmujący taką tematykę, jak np. recykling oraz innowacyjne procesy budowlane. Budownictwo modułowe najczęściej kojarzyło się dotychczas z monotonnymi standardowymi rozwiązaniami. Obecnie należy do najciekawszych rozwiązań spełniających wymagania budownictwa zrównoważonego. Takie technologie są bardziej efektywne, umożliwiają kontrolę nad kosztami i jakością oraz pozwalają na skrócenie czasu realizacji i prowadzenie 60 – 90% prac budowlanych w pomieszczeniach, co eliminuje ryzyko opóźnień związanych z niesprzyjającą pogodą. Obecnie budownictwo modułowe uznawane jest za przyszłość budownictwa. Podczas BAU będą się odbywały specjalne pokazy tej technologii.

Podczas prowadzenia prac budowlanych często zapomina się o skutecznym zabezpieczeniu już wykonanych elementów, aby nie ulegały zabrudzeniom i uszkodzeniem podczas dalszych prac, np. holenderska firma Easydek Beschermechniek B.V. oferuje proste w zastosowaniu powłoki skutecznie zabezpieczające np. powierzchnie betonu architektonicznego czy podłogi zarówno podczas prac montażowych, jak i wykończeniowych, a jednocześnie nieutrudniające robót i zapewniające zachowanie bezpieczeństwa na budowie.

BAU i sytuacja na rynku budowlanym

Ifo-Instytut przedstawił przed targami BAU 2023 branżową prognozę dotyczącą perspektyw niemieckiego i europejskiego sektora budowlanego do 2025 r. Uznano, że rozwój budownictwa w perspektywie średnioterminowej ma mocne podstawy. Wprawdzie obecnie europejski sektor budowlany znajduje się w stagnacji, a w samych Niemczech odczuwalne jest wyraźne spowolnienie szczególnie w nowym budownictwie mieszkaniowym.

Jeszcze w 2021 i 2022 r. w całej UE notowany był wzrost +5,8% i +3,0%, ale w tym i następnym roku rynek znajdzie się w stagnacji, a dopiero od 2025 r. będzie powolny wzrost na poziomie ok. 1%. Wygląda na to, że europejski sektor budowlany prawdopodobnie uniknie kolejnego załamania rynku. Impulsem jest państwowa pomoc na modernizację w budownictwie kubaturowym, a także to, że w niektórych krajach są wciąż niezaspokojone znaczne potrzeby inwestycyjne w sektorze mieszkaniowym i infrastrukturalnym. Przewiduje się również, że od 2024 r. będą ponownie znacznie lepsze perspektywy gospodarcze. Obecnie europejski sektor budowlany korzysta przede wszystkim ze zwiększającego się popytu na budownictwo we Francji, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii. Tam jest ciągle wzrost od 2,5% do prawie 7%.

Z analiz IFO-Instytutu wynika, że po dwóch słabych ostatnich latach, w 2023 r. niemiecka produkcja budowlana nieznacznie wzrośnie. Przynajmniej budownictwo nie mieszkaniowe, po wcześniejszej korekcie rynkowej, nie powinno w bieżącym roku odnotować dalszych strat. Oczekuje się, że najpóźniej do 2024 r. nastąpi ożywienie gospodarcze. Spowoduje to ponowne ożywienie w budownictwie komercyjnym i użyteczności publicznej. Przewiduje się, że w 2025 r. w budownictwie mieszkaniowym, zarówno w przypadku nowych budynków, jak i remontów oraz modernizacji istniejących, nastąpi wzrost o ok. 1% w porównaniu z 2022 r. Od 2024 r. powinien również ponownie przyspieszyć sektor inżynierii lądowej i wodnej (ze względu na istniejące ogromne potrzeby inwestycyjne), co spowoduje do 2025 r. wzrost o ok. 2%.

Wszystko wskazuje na to, że do 2025 r. nowe budownictwo mieszkaniowe w Niemczech będzie w stagnacji. Jeszcze dzisiaj duże zaległości i długi czas realizacji projektów stabilizują rynek nowych inwestycji, ale w 2024 r. należy oczekiwać spadku. Zwiększające się koszty budowy i utrzymania budynków spowodowały, że w zeszłym roku zmniejszył się popyt na prace budowlane, a liczba pozwoleń na budowę wciąż spada. Podobne zjawisko spodziewane jest również w przypadku budynków komercyjnych i użyteczności publicznej. Wprawdzie wyraźnie zwiększa się popyt na remonty, ale są wątpliwości, czy to wyrówna straty.

Problemy budownictwa w Niemczech na BAU 2023

Bardzo ważnym problemem w Niemczech jest to, że w poszczególnych krajach związkowych obowiązują różne przepisy budowlane. Oczekiwana jest reforma prawa budowlanego tak, aby ujednolicić różne obecnie wymagania dotyczące np. ochrony przeciwpożarowej, wysokości pomieszczeń, budownictwa bez barier i wielu innych. Te różnice utrudniają i spowalniają procesy inwestycyjne na poziomie ogólnokrajowym, a także przyczyniają się do zwiększenia kosztów budowy o 5 – 10%.

Konieczność uporządkowania zarówno przepisów, jak i zbiorów norm budowlanych jest problemem ogólnoeuropejskim. Potrzeba nie tylko usuwania istniejących barier, ale wprowadzania nowych przepisów budowlanych otwartych na innowacje i nowe technologie, które producenci wprowadzają lub już wprowadzili na rynek. Innym bardzo ważnym problemem w Niemczech jest konieczność przyspieszenia procesu uzyskiwania pozwoleń na budowę, który czasami trwa nawet do 1,5 roku.

Nowy portal BAU Insights

Jeszcze w marcu 2023 r. targi BAU, wraz z niezależną od producentów platformą porównawczą Plan. One, uruchamiają specjalistyczny portal BAU Insights. Jest to pierwsza w budownictwie spersonalizowana i interaktywna platforma internetowa, która umożliwia wymianę informacji między producentami i użytkownikami materiałów budowlanych przez 365 dni w roku. Jako specjalistyczny portal dla budownictwa, BAU Insights oferuje wystawcom możliwość cyfrowego udostępniania użytkownikom innowacji produktowych oraz informacji o firmie. Jednocześnie użytkownicy mogą korzystać z interaktywnych planów hal, aby tworzyć własne indywidualne trasy wycieczek po targach BAU.

mgr inż. Lech Misiewicz 

Materiały Budowlane 03/2023, strona 68-69 (spis treści >>)