Open Access (Artykuł w pliku PDF)

The risk of using a substitute material in the process of conservation of historic stone walls on earth-based mortar

dr. inż. Wojciech Terlikowski, Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Lądowej
ORCID: 0000-0002-1675-0282
mgr inż. Ewa Sobczyńska, Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Lądowej
ORCID: 0000-0002-5211-6158
mgr inż. Martyna Gregoriou-Szczepaniak, Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Lądowej
ORCID: 0000-0002-6200-4969

Adres do korespondencji: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. 

DOI: 10.15199/33.2022.11.25
Oryginalny artykuł naukowy

Streszczenie. Proces rekonstrukcji zabytkowych konstrukcji kamiennych jest zagadnieniem złożonym i wymagającym wielu badań i analiz. Jednym z niezwykle ważnych aspektów jest ryzyko zastosowania niewłaściwego rozwiązania naprawczego do istniejącej materii. Ryzyko to w znacznej mierze obejmuje zagadnienia dotyczące analizy fizykochemicznej, ale także kompatybilność środowiskową czy realizacyjną. Chodzi zarówno o parametry zastosowanego materiału, w odniesieniu do materiału kamiennego, takie jak skład chemiczny, mineralogiczny, porowatość, parametry wytrzymałościowe itd., ale także o panujące warunki środowiskowe wpływające na ryzyko przeprowadzenia działań naprawczych, dostępność materiałów i sprzętu czy też o stopień wyszkolenia zespołu lokalnych pracowników. Wszystkie aspekty zostaną przedstawione w odniesieniu do konserwacji zabytkowych murów kamiennych na zaprawie glinianej. Zostaną im przypisane wartości punktowe wraz z opisem oraz zaprezentowany zostanie schemat określania wskaźnika ryzyka zastosowania materiału naprawczego w przypadku zabytkowych konstrukcji kamiennych na stanowisku archeologicznym w Tanais.
Słowa kluczowe: zabytkowe konstrukcje kamienne; zaprawa gliniana; konserwacja; ryzyko; kompatybilność.

Abstract. The process of conservation of historic stone structures is a complex issue that requires a lot of research and analysis. One of the extremely important aspects is the risk of applying a substitute material to an existing one. This risk largely covers issues in the field of physico-chemical analysis, but also environmental or implementation compatibility. Therefore, we are talking here both about the parameters of the substitute material in relation to the stone one, such as chemical composition, mineralogical composition, porosity, strength parameters, etc., but also about the environmental conditions affecting the risk of carrying out conservation actions, the availability of materials and equipment or the level of training of the team local workers. All aspects will be presented in relation to the conservation of historic stone walls on an earth-based mortar, point values will be assigned to them with a description, and a way of determining the risk indicator for the use of substitute material will be presented. The algorithm will be used to determine the risk index for historic stone structures at the Tanais archaeological site.
Keywords: ancient stone structures; earth-based mortar; conservation; risk; compatibility.

Literatura
[1] Dziennik Ustaw 1996 r., nr 120, poz. 564 Europejska konwencja o ochronie dziedzictwa archeologicznego (poprawiona), 16.01.1992 La Valetta.
[2] Adam JP. Roman Building: Materials and Technique. Routledge; 1999.
[3] Vitruvius Pollio M. The Ten Books on Architecture. Courier Dover Publications; 1960.
[4] Terlikowski W, Wasilewski K, Sobczyńska E. Approach to conservation of irregular stone masonry based on archaeological excavations in the Black Sea basin. MATEC Web of Conferences 2018: 49, 1-9.
[5] PN-B-14501:1955 Zaprawy cementowo-gliniane.
[6] PN-B-14501:1965 Zaprawy budowlane cementowo- gliniane.
[7] BN-62/6738-01:1962 Masy cementowo-gliniane z wypełniaczami.
[8] BN-62/6738-02:1962, Budownictwo z gliny – masy gliniane.
[9] BN-62/6749-02:1962 Pustaki cementowo- – gliniane; dymowe, spalinowe, wentylacyjne.
[10] BN-62/8841-04:1962 Budownictwo z gliny. Ściany z gliny ubitej. Warunki techniczne wykonania i odbioru.
[11] BN-62/9012-01:1962 Cegły i bloki cementowo- gliniane z wypełniaczami.
[12] Hall MR, Rick L, Krayenhoff M. Modern earth buildings. Materials, engineering, construction and applications, 2012.
[13] ASTM C1713-17, 2017, Standard Specification for Mortars for the Repair of Historic.
[14] Moropoulou A, Bakolas A, Moundoulas P, Aggelakopoulou E. Reverse engineering: a proper methodology for compatible restoration mortars. In: Proceedings of the workshop repair mortars for historic masonry, TC RMH. Delft: RILEM; 2005:25-8.
[15] Michalak J. Refleksje nad pojęciem ryzyka, Ruch Praw., Ekonom. I Socjol., 2004, zeszyt 1.
[16] Apostolopoulou M, Aggelakopoulou E, Bakolas A, Moropoulou A. Compatible Mortars for the Sustainable Conservation of Stone in Masonries, Advanced Materials for the Conservation of Stone, 2018.
[17] Delgado Rodrigues J, Grossi A. Indicators and ratings for the compatibility assessment of conservation actions. J Cult Herit. 2007; 8:32-43.
[18] Moundoulas P. Design and evaluation methodology of compatible restoration mortars for historic monuments according to their mineralogic – physicochemical and physicomechanical characteristics. PhD thesis, National Technical University of Athens; 2004.
[19] Isebaert A, Van Parys L, Cnudde V. Composition and compatibility requirements of mineral repair mortars for stone – A review, J. Civ. Eng. Environ. Archit. 2014; 59:32-50.
[20] Sobczyńska E, Terlikowski W, Gregoriou- -Szczepaniak M. Stability of treatment from earth- based mortar in conservation of stone structures in Tanais, Russia. Sustain., 2021; 13:1-20, DOI:10.3390/su13042220.

Przyjęto do druku: 22.09.2022 r.

 

Materiały Budowlane 11/2022, strona 90-95 (spis treści >>)