Analiza parametrów fizykalnych złączy przegród budowlanych ocieplonych od wewnątrz
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
citation/cytuj: Pawłowski K. Analysis of physical parameters of joints of building partitions insulated from the inside. Materiały Budowlane. 2024. Volume 623. Issue 7. Pages 82-89. DOI: 10.15199/33.2024.07.11
Dr. Eng. Krzysztof Pawłowski, J. J. Śniadecki Bydgoszcz University of Science and Technology, Faculty of Civil and Environmental Engineering and Architecture
ORCID: 0000-0002-6738-5764
Correspondence address: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2024.07.11
Review paper / Artykuł przeglądowy
Abstract. Shaping the systems of material layers of external partitions and joints of buildings insulated from the internal ones should not be random, but developed on the basis of detailed calculations and analyzes of physical parameters, taking into account heat flow in a two-dimensional (2D) field. The article presents an analysis of the physical parameters of the joints of the partitions of a building insulated from the inside in the case of various material systems.
Keywords: external building partitions; internal insulation; construction joints; physical parameters.
Streszczenie. Kształtowanie układów warstw materiałowych przegród zewnętrznych i złączy budynków ocieplonych od wewnątrz nie powinno być przypadkowe, lecz opracowane na podstawie szczegółowych obliczeń i analiz parametrów fizykalnych z uwzględnieniem przepływu ciepła w polu dwuwymiarowym (2D).W artykule przedstawiono analizę parametrów fizykalnych złączy przegród budynku ocieplonego od wewnątrz w przypadku różnych układów materiałowych.
Słowa kluczowe: przegrody zewnętrzne budynków; ocieplenie od wewnątrz; złącza budowlane; parametry fizykalne.
Literature
[1] RozporządzenieMinistra Infrastruktury i Budownictwa z 14 listopada 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2017 r. poz. 2285 z późn. zmianami; Dz.U. z 2022 r., poz. 248).
[2] Orlik-Kożdoń B. Projektowanie izolacji termicznej ścian zewnętrznych od wewnątrzwbudynkach historycznych.W:Naprawy iwzmocnienia konstrukcji.Budownictwo ogólne.XXXVIIIOgólnopolskieWarsztatyPracyProjektantaKonstrukcji,Wisła, 9-12 kwietnia 2024. T. 1,Wykłady/Drobiec Łukasz (red.), 2024, Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa. Oddział w Bielsku-Białej, s. 375-426.
[3] Orlik-Kożdoń B. Prognozowanie stanu wilgotnościowego ścian ocieplanych od wewnątrz w budynkach historycznych z cegły.Wydawnictwa Politechniki Śląskiej, Gliwice 2022.
[4] Orlik-Kożdoń B. Interior Insulation ofMasonryWalls – Selected Problems in the Design. Energies. 2019, 12, 3895, s. 1-22.
[5]Wójcik R. Docieplenie budynków od wewnątrz. GrupaWydawniczaMedium Warszawa 2017.
[6] PawłowskiK. Przykład kształtowania układówmateriałowych elementówobudowy budynków niskoenergetycznych.Materiały Budowlane. 2023; 4: 41 – 44.
[7] PN-EN ISO 14683:2017Mostki cieplne w budynkach. Liniowy współczynnik przenikania ciepła. Metody uproszczone i wartości orientacyjne.
[8]Wouters P, Schietecata J, Standaert P, Kasperkiewicz K. Cieplno-wilgotnościowa ocena mostków cieplnych.Wydawnictwo ITB,Warszawa 2004.
[9] Program komputerowy TRISCO-KOBRU 86.
[10] PN-EN ISO 10211:2017 Mostki cieplne w budynkach. Strumienie ciepła i temperatury powierzchni. Obliczenia szczegółowe.
[11] PN-EN ISO 6946:2017 Komponenty budowlane i elementy budynku. Opór cieplny i współczynnik przenikania ciepła. Metoda obliczania.
[12] PN-EN ISO 13788:2003 Cieplno-wilgotnościowe właściwości komponentów budowlanych i elementów budynku. Temperatura powierzchni wewnętrznej umożliwiająca uniknięcie krytycznej wilgotności powierzchni wewnętrznej kondensacji. Metody obliczania.
[13] Pawłowski K. Projektowanie przegród zewnętrznych w świetle aktualnych warunków technicznych dotyczących budynków. Obliczenia cieplno-wilgotnościowe przegród zewnętrznych i ich złączy. Grupa MEDIUM,Warszawa 2016.
[14] Pawłowski K. Kształtowanie układów materiałowych przegród zewnętrznych i ich złączy w aspekcie cieplno-wilgotnościowym.Wydawnictwo Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2020 r.
Received: 22.04.2024 / Wpłynął do redakcji: 22.04.2024 r.
Revised: 07.06.2024 / Otrzymano poprawiony po recenzjach: 07.06.2024 r.
Materiały Budowlane 7/2024, strona 82-89 (spis treści >>)
Ocena ryzyka poślizgnięcia się pieszego na nowoczesnych nawierzchniach przepuszczalnych
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
citation/cytuj: Waluś K. J., Gryszpanowicz P. Assessment of the risk of pedestrian slipping on modern permeable surfaces. Materiały Budowlane. 2024. Volume 623. Issue 7. Pages 75-81. DOI: 10.15199/33.2024.07.10
dr inż. Konrad J. Waluś, Politechnika Poznańska, Wydział Inżynierii Mechanicznej
ORCID: 0000-0001-5567-0317
dr inż. Piotr Gryszpanowicz, Politechnika Warszawska, Wydział Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii
ORCID: 0000-0003-1355-7732
Correspondence address: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2024.07.10
Case study / Studium przypadku
Abstract. In historic,modernized, renovated or revitalized areas, permeable surfaces enabling water retention into the ground can be found within tree plantings. The use of such a surface is usually limited to a small area and is incorporated into the existing traffic route. This causes local changes in the type of materials and surface relief and affects the risk of pedestrians slipping. Measurements made using a portable skid resistance tester, the British pendulum, made it possible to identify differences between materials and potentially dangerous places. Three permeable surfaces were selected for experimental measurements and three types of sliders imitating the interaction of the foot/footwear with the surface were used: type 55 slider; a slider with children's sports shoes and a slider with foam shoes. The article presents the results of slip resistance measurements along with the classification of the level of pedestrian slip risk on permeable surfaces used next to trees in the conservation protection area in Płock.
Keywords: slip resistance; permeable surfaces; British Pendulum.
Streszczenie. W obszarach zabytkowych, modernizowanych, poddanych renowacji czy rewitalizacji w obrębie nasadzeń drzew spotyka się nawierzchnie przepuszczalne umożliwiające retencję wody do gruntu. Zastosowanie takiej nawierzchni zazwyczaj ogranicza się do niewielkiej powierzchni i jest wplecione w istniejący ciąg komunikacyjny. Powoduje to lokalne zmiany rodzaju materiałów i rzeźby powierzchni oraz wpływa na ryzyko poślizgnięcia się pieszego. Pomiary wykonane z wykorzystaniem przenośnego testera odporności na poślizg (wahadła brytyjskiego), umożliwiły wskazanie różnic pomiędzy materiałami oraz miejscami potencjalnie niebezpiecznymi. Do pomiarów doświadczalnych wybrano trzy nawierzchnie przepuszczalne oraz wykorzystano trzy rodzaje ślizgaczy naśladujących współpracę stopy/obuwia z nawierzchnią: ślizgacz typu 55; ślizgacz z dziecięcym obuwiem sportowym oraz ślizgacz z obuwiem z pianki. W artykule przedstawiono wyniki pomiarów odporności na poślizg wraz z klasyfikacją poziomu ryzyka poślizgnięcia się pieszego na nawierzchniach przepuszczalnych, stosowanych przy drzewach w obszarze ochrony konserwatorskiej w Płocku.
Słowa kluczowe: odporność na poślizg; nawierzchnie przepuszczalne; wahadło brytyjskie.
Literature
[1] Lejcuś K. i in. Katalog dobrych praktyk. Zasady zrównoważonego gospodarowania wodami opadowymi pochodzącymi z nawierzchni pasów drogowych, Wrocław 2017.
[2] Co to jest retencja wodna? Na czympolegamała retencja? TerraCottem,
[dostęp 2024-03-25], https://terracottem. pl/co-to-jest-retencja-wodna-na-czym- -polega-mala-retencja/.
[3] Wytyczne zagospodarowania wód opadowych w obszarze zabudowy jednorodzinnej. Aquanet Retencja
[dostęp 2023-03-27], https://www.aqu-anet-retencja. pl/wp-content/uploads/2021/05/AQ-Retencja-Wytyczne.pdf.
[4] Enkhjargal OE, Li KW. Subjective ratings of floor slippery on common indoor and outdoor floors, Int. J. Eng. Technol. 2019; 11 (4): 241 – 244.
[5] Silva G, BeltránA,MuňozA, Escrig I, Llobell C, SanchísM, Lillo G. Optimised combinations of ceramic flooring and footwear forwork environments, p. 1- 14,Conference: QUALICER 2018At: Castellón – Spain.
[6] Jhou SY, HsuWC, Hsu CC.Anew Numerical simulation process for footwear slip resistance analysis, in: K. P. Lin, R. Magjarevic, P. de Carvalho (Eds.), Future Trends in Biomedical and Health Informatics and Cybersecurity in Medical Devices. ICBHI 2019. IFMBE Proceedings. 2020; https://doi. org/10.1007/978-3-030-30636-6_7.
[7] Sarkar S, Raj R, Vinay S, Maiti J, Pratihar D. K.An optimization-based decision tree approach for predicting slip-trip-fall accidents at work, Saf. Sci. 2019; 118: 57 – 69.
[8] Atlas R. What is the role of design and architecture in slip, trip, and fall accidents?, in: Proceedings of theHuman Factors and Ergonomics SocietyAnnualMeeting, vol. 63 SAGE Publications, Sage CA: Los Angeles, CA, 2019, November, pp. 531–536. No. 1
[9] AS 4586:2013. Slip resistance classification of new pedestrian surface materials. Sydney: Standards Australia. 2013.
[10] ANSIA137.1American National Standard Specifications for Ceramic Tile.
[11] HB 197An Introductory Guide to the Slip Resistance of Pedestrian Surfaces.
[12] HB 198.Guide to the specification and testing of slip resistance of pedestrian surfaces. 2014.
[13] UK Slip Resistance Group, 2023
[dostęp 2024-03-25] https://www.ukslipresistance. org.uk/.
[14]
[dostęp 2024-03-25] https://www.floorsliptest.com.au/as-4586-2013-slip- -ratings/.
[15] Bowman R. Can we develop slip resistance metrics that ensure appropriate tile selection?, p. 1-15, Conference: QUALICER 2016, www.qualicer.org, Castellón – Spain https://universaldesignaustralia.net.au/wp-content/uploads/ 2016/07/BowmanSlipbusters-paper. pdf (dostęp: 2022-01-05).
[16] Ryan S, Reynolds A. New Housing Options for people with significant disability. Summer Foundation. 2015; http://www.summerfoundation.org.au/resources/ new-housing-options-design-insights/.
[17] Standardy projektowania budynków dla osób z niepełnosprawnościami, https://budowlaneabc. gov. pl/standardy-projektowania-budynkow-dla-osob- -niepelnosprawnych/stanowiska-postojowe-dla-samochodow/nawierzchnia-stanowisk- postojowych/ (dostęp: 2024-03-13).
[18] Hippi M, et al. RoadSurf-Pedestrian: a sidewalk condition model to predict risk for wintertime slipping injuries. Meteorological Applications. 2020; https://doi.org/10.1002/met.1955.
[19] Waluś K, Gryszpanowicz P, Rymsza B. Ocena odporności na poślizg zabytkowych nawierzchni chodników. Materiały Budowlane. 2023; https://doi. org/10.15199/33.2023.04.03.
[20] Lot AV, et al. Correlations between the slip resistance and surface roughness of ceramic floor tiles. Research, Society and Development. 2021; https://doi.org/10.33448/rsd-v10i4.13865.
[21] Chatterjee S, Gupta S, Chanda A. Barefoot slip risk assessment of Indian manufactured ceramic flooring tiles. Materials Today: Proceedings. 2022; DOI: 10.1016/j. matpr.2022.04.428.
[22] FiagbeYAK,Ahadzie DK. Slip conditions of floor surface finish in selected public places in kumasi,Ghana. PhamDT (Ed.). Cogent Engineering. 2022; https://doi. org/10.1080/23311916.2022.2026205.
[23] DikerM,ÇakmakB, Ergül E.Determination ofThe static friction coefficient of somematerials used for anti-slip safety withANOVA. International Journal of EngineeringResearch andDevelopment. 2023; https://doi.org/10.29137/umagd.1182843.
[24] CoşkunG, Bendak S. Safety of hospital floor coverings:Amixedmethod study. Safety Science. 2023; https://doi.org/10.1016/j. ssci.2023.106145.
[25]WargułaŁ,WieczorekB,KrystofiakT,SydorM. Impact of surface finishing technologyonslipresistanceofoaklacquerwoodfloorboardswithdistinctgloss levels,WoodMaterialScience& Engineering.2024; DOI: 10.1080/17480272.2024.2309456.
[26] Coşkun G, Sarıışık G.Analysis of slip safety risk by portable floor slipperiness tester in state institutions. Journal of Building Engineering. 2020; https://doi.org/10.1016/j.jobe. 2019.100953.
[27] Larue GS, PopovicV, LeggeM, Brophy C, Blackman R. Safe trip: factors contributing to slip, trip and fall risk at train stations.Appl. Ergon. 2021; 92: 103316.
[28] Waluś KJ,Warguła Ł,Wieczorek B, Krawiec P. Slip risk analysis on the surface of floors in public utility buildings, Journal of Building Engineering. 2022; https://doi.org/10.1016/j.jobe. 2022.104643.
[29] Weber A, Nickel P, Hartmann U, Friemert D, Karamanidis K. Contributions of training programs supported byVR techniques to the prevention of STF accidents, in: International Conference on Human-Computer Interaction, Springer, Cham, 2020, July, pp. 276 – 290.
[30] Yu LX, Hon CY. Safety climate within ontario restaurants. Prof. Saf. 2020; 65 (11): 39 – 44.
[31] Leclercq S, SaulnierH. Floor slip resistance changes in food sectorworkshops: prevailing role played by „fouling, Saf. Sci. 2002; 40 (7–8) : 659 – 673.
[32] Barreca F, Cardinali G, Fichera CR. Assessment of flooring slipperiness for food industry buildings, Agricultural Engineering International: The CIGR Journal Open. 2015; 17 (2): 23–30. http://www.cigrjournal.org.
[33] Liu L, Li KW, Lee Y.-H, Chen CC, Chen C.-Y. Friction measurements on „anti-slip” floors under shoe sole, contamination, and inclination conditions. Saf. Sci. 2010; 48 (10): 1321 – 1326.
[34] PN-EN 13036-4:2011 Drogi samochodowe i lotniskowe. Metody badań. Część 4: Metoda pomiaru oporów poślizgu/poślizgnięcia na powierzchni: Próba wahadła.
[35] Domino Eko, POZBRUK
[dostęp 2023-03-27], https://po-zbruk. pl/produkt/ domino-eko/.
[36] Karta produktu TerraWay
[dostęp 2024-03-25], https://www.erbis.pl/oferta/ terraway.
[37] Wodoprzepuszczalna nawierzchnia – Wspomaga zagospodarowanie wody deszczowej w miejscu opadu i zapewnia komfort użytkowania
[dostęp 2024-03- 25], https://revosystem. pl/ekoway/.
[38] HanzaWay
[dostęp 2024-03-25], http://hanzaway.pl/.
[39] Polasik J,Waluś KJ. ComparativeAnalysis of the Roughness ofAsphalt and Concrete Surface, Telematics – Support for Transport: 14th International Conference onTransport SystemsTelematics,TST2014,Katowice/Kraków/Ustroń, Poland, October 22-25, 2014. Selected Papers, 2014. – Communications in Computer and Information Science; vol. vol. 471, s. 350-358, pISSN: 1865-0929, ISBN: 978-3-662-45316-2, DOI: 10.1007/978-3-662-45317-9_37.
[40] Peng Y, Qiang Li J, Zhan Y, Kelvin C, Wang P, Yang G. Finite element method- based skid resistance simulation using in-situ 3Dpavement surface texture and friction data,MDPI.Materials. 2019; https://doi.org/10.3390/ma12233821, 3821.
Received: 18.03.2024 / Wpłynął do redakcji: 18.03.2024 r.
Revised: 24.06.2024 / Otrzymano poprawiony po recenzjach: 24.06.2024 r.
Materiały Budowlane 7/2024, strona 75-81 (spis treści >>)
Poligonowe testy zderzeniowe Bezpiecznych Punktów Oświetleniowych
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
citation/cytuj: Kamiński T., Kucharski D., Karkowski M., Kamińska E., Mitał R., Latała D., Wachta H., Ejsmont M. Safe Lighting Points polygon crash tests. Materiały Budowlane. 2024. Volume 623. Issue 7. Pages 64-67. DOI: 10.15199/33.2024.07.09
Ph.D. Eng. Tomasz Kamiński, prof. IBDiM, Road and Bridge Research Institute
ORCID: 0000-0002-6695-4136
M.Sc. Dawid Kucharski, Road and Bridge Research Institute
M.Sc. Michał Karkowski, Road and Bridge Research Institute
Ph.D. Ewa Kamińska, Road and Bridge Research Institute
ORCID: 0000-0002-4547-8775
M.Sc. Robert Mitał, Elektromontaż Rzeszów S.A.
ORCID 0009-0000-8585-8310
M.Sc. Eng. Dawid Latała, Elektromontaż Rzeszów S.A.
ORCID: 0000-0001-8879-1326
Ph.D. Eng. Henryk Wachta, Rzeszów University of Technology
ORCID: 0000-0001-6198-4128
M.Sc. Eng. Mariusz Ejsmont, LUG Light Factory Sp. z o.o.
ORCID: 0009-0007-3761-4435
Correspondence address: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2024.07.09
Original research paper / Oryginalny artykuł naukowy
Abstract. Despite the downward trend, in 2022 there were 296 accidents involving hitting a pole or sign, in which 46 people died and 329 were injured. The implementation of "vision zero", which assumes the elimination of accidents resulting in fatalities and serious injuries, requires improving the safety of road infrastructure. This article describes the results of the so-called Safe Lighting Points crash tests, enabling appropriate dissipation of collision energy.
Keywords: road safety; polygon crash tests; crash impact energy; lighting pole.
Streszczenie. Mimo tendencji spadkowej, w 2022 r. w Polsce doszło do 296 wypadków polegających na uderzeniu w słup lub znak, w których 46 osób zginęło, a 329 zostało rannych. Realizacja „wizji zero”, zakładającej wyeliminowanie wypadków, których skutkiem są ofiary śmiertelne i ciężko ranne, wymaga poprawy bezpieczeństwa infrastruktury drogowej. W artykule opisano wyniki testów zderzeniowych tzw. Bezpiecznych Punktów Oświetleniowych, umożliwiających odpowiednie rozpraszanie energii zderzenia.
Słowa kluczowe: bezpieczeństwo ruchu drogowego; poligonowy test zderzeniowy; energia zderzenia drogowego; słup oświetleniowy.
Literature
[1] JeongE,OhCh.Evaluating the effectiveness of active vehicle safety systems. AccidentAnalysis & Prevention. 2017; doi.org/10.1016/j. aap. 2017.01.015.
[2] Bhalla K, Gleason K. Effects of vehicle safety design on road traffic deaths, injuries, and public health burden in the LatinAmerican region: amodelling study. The Lancet Global Health. 2020; DOI: 10.1016/S2214-109X (20) 30102-9.
[3] Jedliński T, Buśkiewicz J, Fritzkowski P. Numerical and Experimental Analyses of a Lighting Pole in Terms of Passive Safety of 100HE3 class, Vibrations in Physical Systems. 2020; DOI 10.21008/j. 0860-6897.2020.3.07.
[4] Pawlak M. The Acceleration Severity Index in the impact of a vehicle against permanent road equipment support structures. Mechanics Research Communications. 2016; 77: 21 – 28.
[5] FatmiMR,HabibMA.Modeling vehicle collision injury severity involving distracted driving: assessing the effects of land use and built environment. Transportation research record. 2019; doi.org/10.1177/0361198119849060.
[6] Eluru N, BagheriM,Miranda-Moreno LF, Fu L.Alatent class modeling approach for identifying vehicle driver injury severity factors at highway-railway crossings,AccidentAnalysis&Prevention.2012;doi.org/10.1016/j.aap.2012.01.027.
[7] Wood DP, Simms CK,Walsh DG. Vehicle-pedestrian collisions: Validated models for pedestrian impact and projection. Proceedings of the Institution of Mechanical Engineers, Part D: Journal of Automobile Engineering. 2005; doi: 10.1243/095440705X6703.
[8] Huang J, Peng Y, Yang J, Otte D,Wang B. A study on correlation of pedestrian head injuries with physical parameters using in-depth traffic accident data and mathematical models,AccidentAnalysis & Prevention. 2018; doi. org/10.1016/j. aap. 2018.07.012.
[9] PN-EN 1317 Systemy ograniczające drogę.
[10] Kamiński T. Zrównoważona mobilność w aspekcie inteligentnych rozwiązań w transporcie, WKŁ, 2021.
[11] Komenda Główna Policji Biuro Ruchu Drogowego,Wypadki drogowe w Polsce w roku 2019 Warszawa, 2020.
[12] Komenda Główna Policji Biuro Ruchu Drogowego,Wypadki drogowe w Polsce w roku 2014 Warszawa, 2015.
[13] Komenda Główna Policji Biuro Ruchu Drogowego,Wypadki drogowe w Polsce w roku 2015 Warszawa, 2016.
[14] Komenda Główna Policji Biuro Ruchu Drogowego,Wypadki drogowe w Polsce w roku 2016 Warszawa, 2017.
[15] Komenda Główna Policji Biuro Ruchu Drogowego,Wypadki drogowe w Polsce w roku 2017 Warszawa, 2018.
[16] Komenda Główna Policji Biuro Ruchu Drogowego,Wypadki drogowe w Polsce w roku 2018 Warszawa, 2019.
[17] Komenda Główna Policji Biuro Ruchu Drogowego,Wypadki drogowe w Polsce w roku 2019 Warszawa, 2020.
[18] Komenda Główna Policji Biuro Ruchu Drogowego,Wypadki drogowe w Polsce w roku 2020 Warszawa, 2021.
[19] Komenda Główna Policji Biuro Ruchu Drogowego,Wypadki drogowe w Polsce w roku 2021 Warszawa, 2022.
[20] Komenda Główna Policji Biuro Ruchu Drogowego,Wypadki drogowe w Polsce w roku 2022 Warszawa, 2023.
[21] https://www.krbrd.gov.pl/narodowy-program-brd-2021-2030.
[22] Wicher E, Kucharski D. Comparison of safety barrier parameters in the case of double impact at the same location. Roads and Bridges. 2021; DOI: 10.7409/rabdim.021.020.
[23] PN-EN 12767: 2019 Bierne bezpieczeństwo konstrukcji wsporczych dla urządzeń drogowych – Wymagania i metody badań.
Received: 03.02.2024 / Wpłynął do redakcji: 03.02.2024 r.
Revised: 13.06.2024 / Otrzymano poprawiony po recenzjach: 13.06.2024 r.
Materiały Budowlane 7/2024, strona 64-67 (spis treści >>)
Porównanie metod oceny tekstury nawierzchni lotniskowych na podstawie pomiarów różnymi profilometrami
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
citation/cytuj: Wasilewska M., Wesołowski M., Blacha K. Comparison of methods to determine the texture based on measurements with various profilometers. Materiały Budowlane. 2024. Volume 623. Issue 7. Pages 53-63. DOI: 10.15199/33.2024.07.08
dr inż. Marta Wasilewska, Bialystok University of Technology
ORCID: 0000-0001-6834-5206
dr hab. inż. Mariusz Wesołowski, Military Institute of Armor and Automotive Technology
ORCID: 0000-0002-5545-8831
dr inż. Krzysztof Blacha, Air Force Institute of Technology
ORCID: 0000-0002-4599-4294
Correspondence address: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2024.07.08
Case study / Studium przypadku
Abstract. The paper presents a comparative analysis of the results of the MPD (Mean Profile Depth) parameter based on three methods for determining the texture of airport pavements using a dynamic profilometer (2D/3D scan CHS (CONTROL HIGH-SPEED scanner)) and stationary profilometers (Circular TrackMeter; ElaTexture). Themeasurements were performed on test sections with different surface technologies, which were located on the Warsaw-Modlin Masovian Airport. Using the R&R (repeatability & reproducibility) method, the ability of measurement systems to monitor the texture was analyzed. The expanded uncertainty of EV(Equipment Variability) repeatability was 0.066 mm, andAV (Appraiser Variability) repeatability was 0.169mm. The value of repeatability and reproducibility%R&R equal to 21.9% proves that the source of variability in obtaining MPD results is the difference in the recorded area of the test surface in individual measurement systems. Additionally, measurements of the friction coefficient were carried out using theASFT tester (Airport Surface Friction Trailer), which enabled verification of the skid resistance of the test sections in relation to changes in their texture.
Keywords: macrotexture; microtexture; friction coefficient; airfield pavement.
Streszczenie. W artykule przedstawiono analizę porównawczą wyników badania parametru MPD (Mean Profile Depth) z wykorzystaniem profilometru dynamicznego (Skaner 2D/3D scan CHS (CONTROLHIGH-SPEED)) i profilometrów stacjonarnych (Circular Track Meter; ElaTexture), które są przeznaczone do oceny tekstury nawierzchni lotniskowych. Pomiary wykonano na odcinkach testowych o zróżnicowanej technologii nawierzchni dróg kołowania Mazowieckiego Portu Lotniczego Warszawa – Modlin. Wykorzystując metodę R&R (repeatability & reproducibility) dokonano analizy zdolności systemów pomiarowych do monitorowania tekstury. Niepewność rozszerzona powtarzalności EV(Equipment Variability)wyniosła 0,066mm, a odtwarzalność AV (Appraiser Variability) 0,169 mm. Wypadkowa wartość powtarzalności i odtwarzalności %R&R równa 21,9% świadczy, że źródłem zmienności w pozyskiwaniu wyników MPD jest różnica w rozmieszczeniu czujników w poszczególnych systemach pomiarowych, rejestrujących profile powierzchni. Dodatkowo przeprowadzono pomiary współczynnika tarcia testerem ASFT (Airport Surface Friction Trailer), które umożliwiły weryfikację właściwości przeciwpoślizgowych odcinków testowych w odniesieniu do zmian w ich teksturze.
Słowa kluczowe: makrotekstura; mikrotekstura; współczynnik tarcia; nawierzchnia lotniskowa.
Literature
[1] WesołowskiM, Blacha K. Evaluation of airfield pavementmicro andmacrotexture in the light of skid resistance (friction coefficient) measurements. MATECWeb Conf. 2019 https://doi. org/10.1051/matecconf/201926205017.
[2] Zieja M,Wesołowski M., Blacha K, Iwanowski P. Analysis of the Anti- -Skid Properties of New Airfield Pavements in Aspect of Applicable Requirements, Coatings 2021 https://doi. org/10.3390/coatings11070778.
[3] Norma Obronna NO-17-A501:2015 Nawierzchnie lotniskowe. Badanie szorstkości.
[4] GardziejczykW. Hałaśliwość nawierzchni drogowych. OficynaWydawnicza Politechniki Białostockiej; 2018.
[5] KaneM, EdmondsonV. Skid resistance: understanding the role of road texture scales using a signal decomposition technique and a friction model. Int. J. Pavement Eng. 2020. https://doi.org/10.1080/10298436.2020.1757669Xx.
[6] EASA, Annex to ED Decision 2021/003/R „AMC & GM to Authority, Organisation and Operations Requirements for Aerodromes – Issue 1, Amendment 5”, 2021.
[7] Załącznik 14 ICAO do Konwencji o Międzynarodowym Lotnictwie Cywilnym, Lotniska Tom I – Projektowanie i eksploatacja lotnisk, OrganizacjaMiędzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO), 2016 (wydanie 7).
[8] Doc. 9157 Podręcznik projektowania lotnisk. Część 1 – Drogi startowe (Aerodrome Design Manual Part 1 – Runways), ICAO, 2006.
[9] Doc. 9137 Podręcznik służb portu lotniczego. Część 2 – Stan nawierzchni lotniskowych” (Airport ServicesManual Part 2 – Pavement Surface Conditions), ICAO, 2002.
[10] Advisory Circular no: 150/5320-12C, U. S. Department of Transportation, FAA, 1997 z późn. zm.
[11] Gierasimiuk P,WasilewskaM,GardziejczykW.Acomparative study on skid resistance of concrete pavements differing in texturing technique,Materials, 2021 https://doi.org/10.3390/ma14010178.
[12] PN-EN 13036-1:2010 Cechy powierzchniowe nawierzchni drogowych i lotniskowych. Metody badań. Część 1: Pomiar głębokości makrotekstury metodą objętościową.
[13] PN-EN ISO 13473-1:2019-04E Charakterystyka tekstury nawierzchni przy użyciu profili powierzchniowych – Część 1: Określanie średniej głębokości profilu.
[14] Torbruegge S,Wies B. Characterization of pavement texture by means of height difference correlation and relation to wet skid resistance. J. Traffic Trans. Eng. (Engl. Ed.) 2015 https://doi. org/10.1016/j. jtte. 2015.02.001.
[15] Brown CA, Hansen, 4HN, Jiang XJ, Blateyron F, Berglund J, SeninN, Bartkowiak T, Dixon B, Goïc GL, Quinsat Y, Stemp WJ, Thompson MK, Ungar PS, Zahouani EH. Multiscale analyses and characterizations of surface topographies. CIRP Annals. 2018. https://doi. org/10.1016/j. cirp. 2018.06.001
[16] PN-ISO 5725-1:2002 Dokładność (poprawność i precyzja) metod pomiarowych i wyników pomiarów – Część 1: Ogólne zasady i definicje
[17] Antosz K. Zastosowanie metod R&R do analizy wybranych systemów pomiarowych. Technologia i Automatyzacja Montażu. 2012; 3: 57-61
[18] Diering M, Kujawińska A. MSA – Analiza Systemów Pomiarowych – przewodnik po procedurach. AR Comprint; 2012.
Received: 19.02.2024 / Wpłynął do redakcji: 19.02.2024 r.
Revised: 05.04.2024 / Otrzymano poprawiony po recenzjach: 05.04.2024 r.
Materiały Budowlane 7/2024, strona 53-63 (spis treści >>)
Analiza przyczyn występowania rdzawych plam na powierzchni asfaltowej warstwy ścieralnej nawierzchni drogowej
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
citation/cytuj: Jasiński W., Maliszewski M., Pryga-Szulc A., Bartz W., Przybylski P. Root cause analysis of the occurrence of rust spots on the surface of the asphalt wearing course. Materiały Budowlane. 2024. Volume 623. Issue 7. Pages 47-52. DOI: 10.15199/33.2024.07.07
dr Wiktor Jasiński, Instytut Badawczy Dróg i Mostów
ORCID: 00001-0001-6612-4207
dr inż. Maciej Maliszewski, Instytut Badawczy Dróg i Mostów
ORCID: 0000-0002-0355-3319
mgr inż. Aneta Pryga-Szulc, Instytut Badawczy Dróg i Mostów
ORCID: 0000-0003-4233-3017
dr Wojciech Bartz, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Nauk Geologicznych
ORCID: 0000-0002-7267-2776
dr inż. Patryk Przybylski, Uczelnia Techniczno-Handlowa im. H. Chodkowskiej
ORCID: 0000-0002-7414-7537
Correspondence address: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2024.07.07
Case study / Studium przypadku
Abstract. The article presents a case of discoloration on an asphalt road surface, characterized by distinctive rusty spots on its surface.Methodical petrographic studies of aggregate samples taken from the damaged pavement were discussed, aimed at identifying the causes of the rusty spots. The research results indicated that the probable cause of these stains was the presence of ore minerals containing iron compounds. Although similar phenomena cannot be completely avoided, ongoing detailed verification of manufactured aggregates would prevent such processes. It is necessary to carefully select aggregates and control their mineral composition to minimize the presence of iron compounds.
Keywords: asphalt pavement surface decoloration; rusty spots; petrographic analysis; aggregates, iron compounds; surface aesthetics; road infrastructure quality; mineral composition.
Streszczenie. W artykule przedstawiono przypadek przebarwień asfaltowej nawierzchni drogowej, objawiających się charakterystycznymi rdzawymi plamami na jej powierzchni. Omówiono metodyczne badania petrograficzne próbek kruszyw pobranych z uszkodzonej nawierzchni, które miały na celu identyfikację przyczyn powstawania rdzawych plam. Wyniki badań wykazały, że prawdopodobną przyczyną tych plam była obecność minerałów nieprzezroczystych (rudnych) zawierających związki żelaza. Pomimo że nie da się całkowicie uniknąć podobnych zjawisk, bieżąca szczegółowa weryfikacja produkowanego kruszywa pozwoliłaby na zapobieganie takim zjawiskom. Konieczne jest staranne jego dobieranie oraz kontrola składu mineralnego, aby zminimalizować obecność związków żelaza.
Słowa kluczowe: przebarwienia nawierzchni asfaltowej; rdzawe plamy; badania petrograficzne kruszywa; związki żelaza; estetyka nawierzchni; jakość infrastruktury drogowej; skład mineralny.
Literature
[1] Załącznik do zarządzenia Nr 31 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z 16.06.2014 r – praca zbiorowa pod kierunkiem prof. J. Judyckiego, Katalog Typowych Konstrukcji Nawierzchni Podatnych i Półsztywnych, 1st ed. Gdańsk, 2012.
[2] KarkowskiM.The ProblemofOverloadedVehicles in Poland, Journal ofCivil Engineering andArchitecture. 2022;DOI: 10.17265/19347359/2022.12.004.
[3] Urbański P. Dokumentacja projektowa jako element przewidywalności zakresu i czasu realizacji inwestycji. Materiały Budowlane. 2017; DOI: 10.15199/33.2017.05.17.
[4] Judycki J, Dołżycki B, Jaskula P. Premature failures of asphalt pavements // Przedwczesne uszkodzenia nawierzchni asfaltowych, Referat na I Kongres Drogowy, Warszawa: Kongres Drogowy, 2006.
[5] Sybilski D, Bańkowski W, Maliszewski M, Maliszewska D, Zofka A. Katalog Przebudów i Remontów Nawierzchni Podatnych i Półsztywnych. 2014.
[6] Iwański M. Awarie i diagnostyka asfaltowych nawierzchni drogowych. Builder. 2017; vol. 1, no. 1, pp. 112–115.
[7] Rimstidt JD, Vaughan DJ. Pyrite oxidation: a state-of-the-art assessment of the reaction mechanism. Geochim Cosmochim Acta. 2003; DOI: 10.1016/S0016-7037 (02) 01165-1.
[8] Adamczyk Z, Nowak J, Grzesik B. Przebarwienia nawierzchni asfaltowej wykonanej na bazie kruszywa amfibolitowego. Górnictwo i Geologia. 2012; vol. 7, no. 3.
[9] PN-EN 932-3:2022 Badania podstawowych właściwości kruszyw. Procedura i terminologia uproszczonego opisu petrograficznego.
Received: 09.05.2024 / Wpłynął do redakcji: 09.05.2024 r.
Revised: 19.06.2024 / Otrzymano poprawiony po recenzjach: 19.06.2024 r.
Materiały Budowlane 7/2024, strona 47-52 (spis treści >>)
Ewolucja technologii oświetleniowej LED i jej wpływ na innowacyjne rozwiązania architektoniczne
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
citation/cytuj: Achramowicz R. The evolution of LED lighting technology and its impact on innovative architectural solutions. Materiały Budowlane. 2024. Volume 623. Issue 7. Pages 38-46. DOI: 10.15199/33.2024.07.06
Dr. Eng. Arch. Radosław Achramowicz, university professor, Warsaw University of Technology, Faculty of Architecture
ORCID: 0000-0002-3923-4504
Correspondence address: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2024.07.06
Case study / Studium przypadku
Abstract. The article describes the development of architectural lighting innovations derived from LED technology. The first part synthetically presents the history. Next, studies of two cases are conducted: German-Italian and Chinese, in which breakthrough technological and material solutions were used. The first example – Led Wallpaper focuses on issues related to the building and finishing of internal walls integrated with light sources, while the second – GreenPix presents the possibilities of using large-scale lighting solutions in the construction of glass facades. The conclusions presented in the article can be used in architectural design as well as in related disciplines focusing on the issue of illumination integrated with the building structure.
Keywords: architecture; lighting; illumination; partition, facade.
Streszczenie. W artykule przedstawiono rozwój architektonicznych innowacji oświetleniowych wywodzących się z technologii LED. Pierwsza jego część syntetycznie przybliża historię elektrycznych źródeł światła i zakres ich zastosowania. W następnej kolejności przeprowadzono studium dwóch przypadków: niemiecko-włoskiego oraz chińskiego, w których zastosowano przełomowe rozwiązania technologiczno-materiałowe. Pierwszy z przykładów – Led Wallpaper koncentruje się na zagadnieniach związanych z wykonawstwem i wykańczaniem ścian wewnętrznych zintegrowanych ze źródłami światła, a drugi – GreenPix przybliża możliwości zastosowania wielkoskalowych rozwiązań oświetleniowych przy budowie szklanych fasad. Wnioski zaprezentowane w artykule mogą znaleźć zastosowanie w projektowaniu architektonicznym, jak również w dyscyplinach pokrewnych, ogniskujących uwagę na zagadnieniu iluminacji zintegrowanych ze strukturą budynku.
Słowa kluczowe: architektura; oświetlenie; iluminacja; przegroda; fasada.
Literature
[1] OECD. Podręcznik Frascati 2002. Proponowane procedury standardowe dla badań statystycznych w zakresie działalności badawczo-rozwojowej. Warszawa: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego; 2010.
[2] PE.Dyrektywa 2006/32/WEParlamentuEuropejskiego iRady z 05.04.2006 r.
[3] KWE. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 244/2009 z 18.03.2009r.
[4] ŻaganW. (red.). LED-y w technice świetlnej.Wydanie 1.Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej; 2019.
[5] Peláez EA, Villegas ER. LED power reduction trade-offs for ambulatory pulse oximetry. W: 29th Annual International Conference of the IEEE Engineering in Medicine and Biology Society. 2007. DOI: 10.1109/IEMBS. 2007.4352784.
[6] Bochińska B, Palczewska I. Diagnoza stanu wzornictwa. Wydanie 1. Warszawa, Instytut Wzornictwa Przemysłowego; 2008.
[7] Jackson D. SuperLux. Smart Light Art, Design & Architecture for Cities. 1st ed. London: Thames & Hudson. 2015.
[8] Davoudian N. (ed.). Urban Lighting for People: Evidence-Based Lighting Design for the Built. 1st ed. London: RIBA. 2019.
[9] Lagarnier V, van der Pol J. Light&Emotion. Exploring Lighting Cultures. 47 Conversations with lighting designers. 1st ed. Philips: Koninklijke Philips Electronics N. V.; 2009.
[10] Swan KR. Sir Joseph Swan and the Invention of the incandescent electric lamp. 1st ed. London: Longmans, Green and Co.; 1946.
[11] Friedel R., Israel P. Edison’s Electric Light: The Art of Invention. 1st ed. Baltimore: The Johns Hopkins University Press; 2010.
[12] https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Langmuir-Irving;3930491.html (dostęp 22.03.2023).
[13] https://en.wikipedia.org/wiki/Centennial_Light (dostęp 22.03.2023).
[14] https://pl.wikipedia.org/wiki/Elektrownia_wodna_Struga (dostęp: 01.12.2023).
[15] https://en.wikipedia.org/wiki/Oleg_Losev (dostęp: 01.12.2023).
[16] Losev OV. Luminous carborundum detector and detection effect and oscillations with crystals. W: Philosophical Magazine. 7th series. 5. 1928. DOI: 10.1080/14786441108564683.
[17] Zheludev N. The life and times of the LED – a 100-year history; Nature Photonics, Volume 1. 2007. DOI: 10.1038/nphoton.2007.34.
[18] Moholy-Nagy L. Kino symultaniczne albo polikino. W: Iluzjon, nr 1; 1986.
[19] Bor Z. Optics by Hungarians. W: FizikaiSzemle 1999/5. 202. o. Szeged: József Attila University; 1999.
[20] Touchstone LA. Nick Holonyak Jr., pioneer of LED lighting, dies. W: https://news.illinois.edu/view/6367/1920044460 (dostęp: 01.12.2023).
[21] Wong L, After Dark, 1 st ed. London: Thames & Hudson; 2022
[22] Heinzerling D, Schiavon S,Webster T, Arens E. Indoor environmental quality assessment models: A literature review and a proposed weighting and classification scheme. W: Building and Environment. 2013; DOI: 10.1016/j.buildenv. 2013.08.027.
[23] https://materialdistrict.com/material/led-wallpaper/ (dostęp: 01.12.2023).
[24] Achramowicz R, Lorens A. Architektura a design w XXI wieku. Wybrane zagadnienia z interdyscyplinarnej praktyki projektowej. Wydanie 1. Warszawa, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej; 2021.
[25] https://www.arup.com/projects/greenpix-zero-energy-media-wall (dostęp: 01.12.2023).
[26] https://www.archdaily.com/245/greenpix-zero-energy-media-wall (dostęp: 01.12.2023).
[27] https://www.archiportale.com/news/2008/05/architettura/greenpix-zero- -energy-media-wall_11791_3.html (dostęp: 01.12.2023).
[28] https://tu1403.eu/wp-content/uploads/Vol-3-1_for-web-Open-Access- -9789463661102.pdf (dostęp: 01.12.2023).
[29] http://sgp-a.com/sgp-a/wp-content/uploads/2012/07/a21_greenpix_press- -release_en_rev.pdf(dostęp: 01.12.2023).
[30] https://segd.org/projects/greenpix-zero-energy-media-wall-0/ (dostęp: 01.12.2023).
Received: 23.12.2023 / Wpłynął do redakcji: 23.12.2023 r.
Revised: 24.05.2024 / Otrzymano poprawiony po recenzjach: 24.05.2024 r.
Materiały Budowlane 7/2024, strona 38-46 (spis treści >>)
30 lat wydobycia kruszyw budowlanych w Polsce – analiza zmian i prognozy
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
citation/cytuj: Baic I., Kozioł W., Miros A. 30 years of extraction of construction aggregates in Poland – analysis of changes and forecasts. Materiały Budowlane. 2024. Volume 623. Issue 7. Pages 30-37. DOI: 10.15199/33.2024.07.05
dr hab. inż. Ireneusz Baic, prof. SBŁ-WIT, Łukasiewicz Research Network – Warsaw Institute of Technology
ORCID: 0000-0001-9495-6510
prof. dr hab. inż. Wiesław Kozioł, Łukasiewicz Research Network – Warsaw Institute of Technology
ORCID: 0000-0002-6855-0514
dr Artur Miros, Łukasiewicz Research Network – Warsaw Institute of Technology
ORCID: 0000-0001-6060-4875
Correspondence address: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2024.07.05
Review paper / Artykuł przeglądowy
Abstract. The development of construction aggregate extraction in the years 1993 – 2022 is presented. In order to estimate the volume of production of aggregates, econometric dependencies of aggregate extraction on threemacroeconomic indicators, published on a monthly basis by the GUS, i.e.: GDP, cement consumption and the business index in the construction industry. The significant econometric relationships found for the analysed variables allow for the development of forecasts of aggregate extraction, which is an important advantage of the analysis.
Keywords: construction aggregates; extraction; econometric dependencies; forecasts.
Streszczenie. Przedstawiono rozwój wydobycia kruszyw budowlanych w latach 1993 – 2022. W celu oszacowania wielkości produkcji kruszyw opracowano ekonometryczne zależności wydobycia kruszyw od trzech makroekonomicznych wskaźników, publikowanych w okresach miesięcznych przez GUS, takich jak: PKB; zużycie cementu i wskaźnik koniunktury w budownictwie. Stwierdzone istotne zależności ekonometryczne w przypadku analizowanych zmiennych pozwalają na opracowanie prognoz wydobycia kruszyw, co jest ważną zaletą analizy.
Słowa kluczowe: kruszywa budowlane; wydobycie; ekonometryczne zależności; prognozy.
Literature
[1] Annual Review, UEPG. Brussels, Belgium, 2009 –2 023.
[2] Bilanse zasobów kopalin w Polsce z lat 1993 – 2022), PIG-PIBWarszawa, 1993 – 2023.
[3] Kozioł W, Baic I, Stankiewicz J. Wydobycie i produkcja drobnych frakcji kruszyw naturalnych oraz technologie ich zagospodarowania, Monografia IMBiGS, 2018, Warszawa, str. 212.
[4]WożniakZ,ChajecA.Wpływmączki granitowej nawybranewłaściwości zaprawcementowych. MateriałyBudowlane. 2022;DOI: 10.15199/33.2022.04.11.
[5] Baic IR,KoziołW,MirosA.Dependence of construction aggregates extraction and production on selected indicators of economic development in Poland. Archives ofCivil Engineering; 2021; https://DOI: 10.24425/ace. 2021.138064.
[6] Kozioł W, Baic I, Miros A. Zależność wydobycia kruszyw mineralnych od wybranych wskaźników rozwoju gospodarczego. Kruszywa Mineralne. 2023; t. 6, PolitechnikaWrocławska, str. 5-14.
[7] Kawalec P.Analiza produkcji i zużycia kruszyw w zależności od wybranych wskaźników wzrostu gospodarczego w Polsce i innych krajach UE, Praca doktorska AGH, 2007.
[8] Główny Urząd Statystyczny/Wskaźniki makroekonomiczne, https://stat.gov.pl/wskazniki-makroekonomiczne/.
[9] Sand and Sustainability: Finding new solutions for environmental governance of global sand resources. Geneva Switzerland, p. 31, UNEP, 2019.
[10] Cement na świecie. Budownictwo – technologie – architektura. 2019; 8: 76 – 77.
[11] Produkcja cementu spadnie w 2022 r. do 19 mln ton. Spadnie też sprzedaż, https://www. muratorplus. pl/biznes/raporty-i-prognozy/produkcja-cementu- w-polsce-spadnie-do-19-mln-ton-aa-XpCa-eZ4R-Y7vW. html.
[12] Koniunktura w przetwórstwie przemysłowym, budownictwie, handlu i usługach 2000 – 2023. GUS, Warszawa 2023.
[13] Wskaźniki koniunktury w budownictwie-General businesss climate indicator, GUS. 2023, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/koniunktura/.
[14] Wstępny szacunek produktu krajowego brutto 31.08.2023 r. w 2 kwartale 2023 r., https://stat. gov.pl/obszary-tematyczne/rachunki-narodowe/ kwartalne-rachunki-Narodowe/szybki-szacunek-produktu-krajowego- -brutto-za-ii-kwartal-2023-roku, 1,42. html.
[15] Kowalska M. Produkcja materiałów budowlanych w 2023 roku. Materiały Budowlane.2024; 2: 91-93, www.materiałybudowlane.info.pl.
[16] Ile wyniesie PKB Polski w 2024 roku? Bank Światowy podał najnowszą prognozę, https://forsal. pl/gospodarka/pkb/artykuly/9485129, ile-wyniesie-pkb-polski-w-2024-roku-bank-swiatowy-podal-najnowsza- -pro.html.
[17] Ważna branża znalazła się w dołku. Spada produkcja, lawinowo rośnie import z Ukrainy, https://www. wnp. pl/budownictwo/branza-w-dolku-spada- produkcja-lawinowo-rosnie-import-z-ukrainy,820657.html?utm_source= newsletter&utm_medium=email&utm_campaign=wnp03-04-2024.
Received: 06.03.2024 / Wpłynął do redakcji: 06.03.2024 r.
Revised: 16.05.2024 / Otrzymano poprawiony po recenzjach: 16.05.2024 r.
Materiały Budowlane 7/2024, strona 30-37 (spis treści >>)
Zaprawy gliniane w tradycyjnych budynkach murowanych z opok – badanie składu i struktury
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
citation/cytuj: Gorączko A., Gorączko M. Clay mortars in traditional mansonry buildings of soft limestone – research on composition and structure. Materiały Budowlane. 2024. Volume 623. Issue 7. Pages 24-29. DOI: 10.15199/33.2024.07.04
Dr Eng. Aleksandra Gorączko, Bydgoszcz University of Science and Technology, Faculty Of Civil and Environmental Engineering and Architecture
ORCID: 0000-0002-1448-9332
Dr Marcin Gorączko, Bydgoszcz University of Science and Technology, Faculty Of Civil and Environmental Engineering and Architecture
ORCID: 0000-0002-8866-6645
Correspondence address: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2024.07.04
Scientific report / Doniesienie naukowe
Abstract. The article presents the results of the analysis of the granulometric and mineralogical composition of clay mortars used in traditional rural construction. This is the next stage of research aimed at reproducing old masonry techniques used in the area between theWarta and Ner rivers, in the central part of Poland. They involved the buildings from local soft limestone and brick obtained by field firing, bonded with clay mortar. Objects constructed using this technology constitute a clear architectural and landscape distinctiveness of this region and are increasingly recognized as an important heritage of material culture.
Keywords: clay mortar; soft limestone; masonry buildings; building stone.
Streszczenie. W artykule przedstawiono wyniki analizy składu granulometrycznego i mineralogicznego zapraw glinianych stosowanych w tradycyjnym budownictwie wiejskim. Jest to kolejny etap badań mających na celu odtworzenie dawnych technik murarskich stosowanych w międzyrzeczu Warty i Neru, w centralnej części Polski. Polegały one na wznoszeniu budynków z miejscowego kamienia wapiennego (opoki) i cegły, uzyskiwanej metodą polowego wypału, wiązanych zaprawą glinianą. Obiekty zrealizowane w tej technologii stanowią o wyraźnej odrębności architektonicznej oraz krajobrazowej tego regionu i są coraz częściej uznawane za istotne dziedzictwo kultury materialnej.
Słowa kluczowe: zaprawy gliniane; opoka; budynki murowane; kamień budowlany.
Literature
[1] Ashurst J. Mortars for stone buildings. Conservation of building and decorative stone, Routledge. 1990: 78 – 96.
[2] Bakolas A, Biscontin G, Contardi V, Franceschi E,Moropoulou ., Palazzi D, Zendri E. Thermoanalytical research on traditional mortars in Venice. Thermochimica Acta. 1995, 269: 817 – 828.
[3] Domasłowski W, Kęsy-Lewandowska M, Łukaszewicz J.W. Konserwacja murów ceglanych, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, 1998.
[4] Gorączko M, Gorączko A. Vernacular architecture and traditional rural landscape in new socio-economic realities – a case study from Central Poland. Bulletin of Geography. Socio-economic Series. 2015; DOI: http://dx.doi.org/10.1515/bog-2015-0034.
[5] Gorączko A, Gorączko M. Wykorzystanie lokalnego kamienia budowlanego w świetle przepisów. Materiały Budowlane. 2016, 8: 61 – 63.
[6] Goraczko A, Goraczko M. Results and Conclusions of Laboratory Characteristics of Soft Limestone from Central Poland as a Construction Material. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering. 2019, 471, No. 3, p. 032021). IOP Publishing. DOI: https://iopscience. iop. org/article/ 10.1088/1757-899X/471/3/032021.
[7] Gorączko A, Topoliński S. Particle size distribution of natural clayey soils: A discussion on the use of laser diffraction analysis (LDA). Geosciences. 2020; DOI: https://doi. org/10.3390/geosciences10020055.
[8] Gleize PJP, Motta EV, Silva DA, Roman HR. Characterization of historical mortars from Santa Catarina (Brazil) Cement & Concrete Composites. 2009; DOI: https://doi.org/10.1016/j.cemconcomp. 2009.02.013.
[9] Isebaert A, Van Parys L, Cnudde V. Composition and compatibility requirements of mineral repair mortars for stone–A review. Construction and Building Materials. 2014; DOI: https://doi.org/10.1016/j.conbuildmat. 2014.02.020.
[10] ISO13320:2020 Particle SizeAnalysis – Laser Diffraction Methods, 2020.
[11] Klimek B. Metody badań zapraw historycznych – problematyka konserwatorska. Budownictwo i Architektura. 2015;14 (2), 63 – 69.
[12] Meimaroglou N, Mouzakis H. Mechanical properties of three-leaf masonry walls constructed with natural stones and mud mortar. Engineering Structures. 2018; DOI: https://doi.org/10.1016/j.engstruct. 2018.06.015.
[13] Moropoulou A, Bakolas A, Bisbikou K. Thermal analysis as a method of characterizing ancient ceramic technologies. ThermochimicaActa. 1995; 269: 743 – 753.
[14] Skibiński S. Badania materiałoznawcze kamiennych tworzyw architektonicznych. Ochrona Zabytków. 1988, 41/2 (161): 94 – 109.
[15] Skibiński S. Udział soli rozpuszczalnych w wodzie w procesach niszczenia kamiennych obiektów zabytkowych oraz konserwatorskie sposoby ograniczania ich działania. Ochrona Zabytków. 1985, 38/3-4 (150-151): 244-258.
[16] Terlikowski W, Sobczyńska E, Gregoriou-Szczepaniak M. Ryzyko zastosowania materiału zastępczego w procesie rekonstrukcji zabytkowych murów kamiennych na zaprawie glinianej. Materiały Budowlane.2022; DOI: 10.15199/33.2022.11.25.
[17]Wyganowski Z, Próchnicki P. Budynki z kamienia. Arkady, Warszawa, 1958. [18] Wyrwicki R. Analiza derywatograficzna skał ilastych, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 1988.
Received: 04.12.2023 / Wpłynął do redakcji: 04.12.2023 r.
Revised: 31.05.2024 / Otrzymano poprawiony po recenzjach: 31.05.2024 r.
Materiały Budowlane 7/2024, strona 24-29 (spis treści >>)
Start 
