Departament Inspekcji i Kontroli Budowlanej jest komórką organizacyjną wchodzącą w skład GUNB. Departamentem kieruje Dyrektor Iwona Świderska przy pomocy dwóch zastępców – Eugeniusza Kolatora oraz Anny Smolnik. Bezpośredni nadzór nad Departamentemsprawuje Zastępca Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego Andrzej Urban. W skład departamentu wchodzą cztery wydziały oraz samodzielne stanowisko ds. analiz. Do podstawowych zadań Departamentu Inspekcji i Kontroli Budowlanej należy:
- przeprowadzanie kontroli terenowych organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego oraz sprawdzanie zaleceń pokontrolnych; 
- przeprowadzanie kontroli obiektów i robót budowlanych, zwanych inspekcjami;
- opracowywanie analiz na podstawie wyników przeprowadzonych kontroli;
- przedstawianie kierownictwu Urzędu wniosków w sprawie kierunków i zakresów działalności kontrolnej Urzędu oraz sposobów wykorzystania wyników kontroli w pozostałej sferze działalności Urzędu;