Badanie zachowania styropianu EPS przy ściskaniu w świetle zapisów normy oraz literatury przedmiotu
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
citation/cytuj: Słowiński K. Studies on the behaviour of EPS polystyrene under compression in the light of standard provisions and subject literature. Materiały Budowlane. 2025. Volume 632. Issue 04. Pages 63-69. DOI: 10.15199/33.2025.04.09
dr inż. Kamil Słowiński, Politechnika Śląska, Wydział Budownictwa
ORCID: 0000-0002-4225-520X
Correspondence address: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2025.04.09
Review paper / Artykuł przeglądowy
Abstract. The article discusses selected provisions of the PN-EN ISO 29469:2023-05 standard regarding the testing methodology and the method of assessing the results of the EPS polystyrene compression test, in the context of the preparation of test elements, the testing procedure and assessment of the results of the EPS polystyrene compression test and the possible possibility of structural use of thismaterial. The provisions of the standard are discussed against the background of research results presented in the literature on the subject and the author's own research.The need to supplement the standard provisions is indicated.
Keywords: EPS polystyrene; compressive strength; modulus of elasticity.
Streszczenie. W artykule omówiono wybrane zapisy normy PN-EN ISO 29469:2023-05 dotyczące metody badań i sposobu oceny wyników próby ściskania polistyrenu EPS, w kontekście przygotowania elementów próbnych, procedury badań i oceny wyników próby ściskania polistyrenu EPS oraz ewentualnej możliwości konstrukcyjnego wykorzystania tego materiału. Zapisy normy omówiono na tle rezultatów badań przedstawionych w literaturze przedmiotu oraz badań własnych. Wskazano przy tym na konieczność uzupełnienia zapisów normowych.
Słowa kluczowe: styropian EPS; polistyren; wytrzymałość na ściskanie; moduł sprężystości.
Literature
[1] PN-EN ISO 29469:2023-05 Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie. Określanie zachowania przy ściskaniu.
[2] PN-EN 14933 Lekkie wyroby wypełniające i izolacyjne do zastosowań w budownictwie lądowym i wodnym. Wyroby ze styropianu (EPS) produkowane fabrycznie. Specyfikacja.
[3] Stark TD, Arellano D, Leshchinsky D, Horvath J. Geofoam Applications in the Design and Construction of Highway Embankments. 2004. Available: www.TRB.org.
[4] Deshmukh R, Iyer S, Bhangare P. Geotechnical characterization of Expanded polystyrene (EPS) beads with industrial waste and its utilization in flexible pavement. Mater Today Proc. 2022. DOI: 10.1016/j.matpr.2021.07.462.
[5] PN-EN 14509:2013-12 Samonośne izolacyjno-konstrukcyjne płyty warstwowe z dwustronną okładziną metalową. Wyroby fabryczne. Specyfikacje.
[6] https://www. inwestycje. plus/nowoczesne-budownictwo-na-miare-wymagan- transformacji-energetycznej-budownictwo-zeroemisyjne/.
[7] PN-EN 13163+A2:2016-12 Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie. Wyroby ze styropianu (EPS) produkowane fabrycznie. Specyfikacja.
[8] PN-EN 1607:2013-07 Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie. Określanie wytrzymałości na rozciąganie prostopadle do powierzchni czołowych.
[9] PN-EN 12089:2013-07 Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie. Określanie zachowania przy zginaniu.
[10] PN-EN 12090:2013-07 Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie – Określanie zachowania przy ścinaniu.
[11] PN-EN ISO 16534: 2020-12 Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie. Określanie pełzania przy ściskaniu.
[12] https://termoorganika. pl/produkt/setka-podloga-eps-100.
[13] Chun BS, Lim HS, Sagong M, Kim K. Development of a hyperbolic constitutivemodel for expanded polystyrene (EPS) geofoamunder triaxial compression tests. Geotextiles andGeomembranes. 2004.DOI: 10.1016/j. geotexmem.2004.03.005.
[14] Solomon A., Hemalatha G. Characteristics of expanded polystyrene (EPS) and its impact on mechanical and thermal performance of insulated concrete form (ICF) system. Structures. 2020. DOI: 10.1016/j. istruc. 2019.10.019.
[15] Smakosz Ł, Tejchman J. Evaluation of strength, deformability and failure mode of composite structural insulated panels. Mater Des. 2014. DOI: 10.1016/j. matdes. 2013.09.032.
[16] Chen W, Hao H, Hughes D, Shi Y, Cui J, Li Z. X. Static and dynamic mechanical properties of expanded polystyrene.Mater Des. 2015. DOIi: 10.1016/j. matdes. 2014.12.024.
[17] Abdelrahman GE, Tatsuoka F. Small strain-stress properties of expanded polystyrene geofoam. Soils and Foundations. 2008; vol. 48, pp. 61–71.
[18] Vaitkus S, Vėjelis S, Šeputytė-Jucikė J, Członka S, Strzelec K, Kairytė A. Analysis of Active and Passive Deformation of Expanded Polystyrene Foam under Short-Term Compression. Materials. 2022. DOI: 10.3390/ma15217548.
[19] Eriksson L., Trank R. Properties of expanded polystyrene – Laboratory experiments. Stockholm, 1991.
[20] Duŝkov M. Materials Research on EPS20 and EPS15 Under Representative Conditions in Pavement Structures. Geotextiles and Geomembranes. 1997. DOI. org/10.1016/S0266-1144 (97) 00011-3.
[21] Di Landro L, Sala G, Olivieri D. Deformation mechanisms and energy absorption of polystyrene foams for protective helmets. Polym Tes. 2002. DOI: 10.1016/S0142-9418 (01) 00073-3.
[22] Hazarika H. Stress-strainmodeling of EPS geo foam for large-strain applications. Geotextiles and Geomem branes. 200.DOI: 10.1016/j.geotexmem.2005.11.003.
[23] Avalle M, Belingardi G, Ibba A. Mechanical models of cellular solids: Parameters identification from experimental tests. Int J Impact Eng. 2007. DOI: 10.1016/j. ijimpeng. 2006.06.012.
[24] Horvath J. S. The Compressible Inclusion Function of EPS Geofoam. Geotextiles and Geomembranes. 1997. DOI: org/10.1016/S0266-1144 (97) 00008-3.
[25] ByS. Manual for Expanded Polystyrene (EPS) Core Panel Systemand its field Application Ministry of Housing and Urban Poverty Alleviation. GovernmentofIndia.2017.
Received: 09.12.2024 / Artykuł wpłynął do redakcji: 09.12.2024 r.
Revised: 07.01.2025 / Otrzymano poprawiony po recenzjach: 07.01.2025 r.
Published: 25.04.2025 / Opublikowano: 25.04.2025 r
Materiały Budowlane 04/2025, strona 63-69 (spis treści >>)
Ocena cyklu życia jednorodzinnego budynku mieszkalnego w zależności od zastosowanego materiału konstrukcyjnego
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
citation/cytuj: Kaliszuk-Wietecka A., Gondek Z. Life cycle assessment of a single‑family residential building depending on the construction material used. Materiały Budowlane. 2025. Volume 632. Issue 04. Pages 55-62. DOI: 10.15199/33.2025.04.08
Agnieszka Kaliszuk‑Wietecka, PhD, Eng., Warsaw University of Technology
ORCID: 0000-0003-2476-6951
Zuzanna Gondek, Eng., JW_A Sp. z o.o.
Correspondence address: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2025.04.08
Case study / Studium przypadku
Abstract: This article addresses the topic of Life Cycle Assessment (LCA) of buildings. A greater number of buildings are being analysed for their carbon footprint and its reduction, as required by multi‐criteria certification, the EU taxonomy and soon to be a national requirement for all new buildings. The present study analyses the carbon footprint and energy of a single‐family residential building in two construction options, brick and timber frame, over its entire life cycle. The differences in performance in terms of embodied and operational carbon footprint and energy were analysed. This was followed by an assumption of bringing the building to a zero‑energy standard. The findings indicate that a timber‐framed building exhibits a 7% reduced carbon footprint and a 1% reduced energy footprint compared to a masonry building. The difference increases for the zero‑energy standard when the operational footprint is zero, in which case the timber building generates a 25% lower carbon footprint and 15% lower energy.
Keywords: life cycle assessment; LCA; embodied carbon footprint; operational carbon footpritnt
Streszczenie: W artykule poruszono tematykę oceny cyklu życia budynku. Coraz częściej analizuje się budynki pod kątem śladu węglowego oraz jego redukcji, ponieważ wymagają tego certyfikacje wielokryterialne, unijna taksonomia, a od 2026 r. jego obliczenie stanie się krajowym wymaganiem w przypadku wszystkich nowych budynków. Na potrzeby artykułu przeanalizowano ślad węglowy wbudowany i operacyjny oraz energię pierwotną jednorodzinnego budynku mieszkalnego w dwóch wariantach konstrukcji: murowanej i drewnianej szkieletowej, w całym cyklu życia. Kolejnym krokiem analizy było przeprojektowanie budynku do standardu zeroenergetycznego. Wyniki wskazują, że budynek w konstrukcji drewnianej charakteryzuje się o 7% mniejszym całkowitym śladem węglowym i o 1% mniejszą energią pierwotną niż budynek murowany. Różnica ta zwiększa się w przypadku standardu zeroenergetycznego, kiedy ślad operacyjny jest równy zero, wtedy budynek drewniany generuje o 25% mniejszy ślad węglowy i o 15% mniejszą energię pierwotną.
Słowa kluczowe: cykl życia budynków; LCA; wbudowany ślad węglowy; operacyjny ślad węglowy
Literature
[1] https://architecture2030.org/why‑the‑building‑sector/, date of access: 11.03.2025
[2] Directive 2010/31/EU of the European Parliament and of the Council of May 19, 2010 on the energy performance of buildings, 2010
[3] RICS. Energy Performance of Buildings Directive (EPBD): overview. 2024; https://www.rics.org/content/dam/ricsglobal/documents/latest‑news/ RICS‑EPBD‑oveview. pdf
[4] Duan Z, Huang Q, Zhang Q. Life cycle assessment of mass timber construction: A review. Building and Environment. 2022; https://doi.org/10.1016/j. buildenv.2022.109320
[5] Moschetti R, Brattebø H, Sparrevik M. Exploring the pathway from zero‑energy to zero‑emission building solutions: A case study of a Norwegian office building. Energy Build. 2019; https://doi.org/10.1016/j.enbuild. 2019.01.047
[6] Skullestad JL, Bohne RA, Lohne J. (2016). High‑rise timber buildings as a climate change mitigation measure – A comparative LCA of structural system alternatives. Energy Procedia. 2016; https://doi.org/10.1016/j.egypro.2016.09.112
[7] Rinne R, Ilgın HE, Karjalainen M. Comparative study on life‑cycle assessment and carbon footprint of hybrid, concrete and timber apartment buildings in Finland. International journal of environmental research and public health. 2022; https://doi.org/10.3390/ijerph19020774
[8] Komorowski M. Manual for designing and building with STEICO. Basics. Building physics. Installation recommendations, III. Warsaw. 2020
[9] Regulation of the Minister of Infrastructure and Construction of November 14, 2017, amending the regulation on the technical conditions to be met by buildings and their location (DzU z 2017 r., poz. 2285)
[10] EN 1990:2004, Basis of structural and geotechnical design, 2004
[11] Regulation of the Minister of Infrastructure and Development of February 27, 2015, on the methodology for determining the energy performance of a building or part of a building and energy performance certificates, as amended
[12] Adams M, Burrows V, Richardson S, Drinkwater J, Gamboa C, Collin C, Le Den X, Riemann LO, Porteron S, Secher AQ. Bringing embodied carbon upfront. Coordinated action for the building and construction sector to tackle embodied carbon. World Green Building Council. 2019
[13] Andersen CME, Garnow A, Sørensen CG, Wittchen A, Stranddorf LK, Hoxha E, Rasmussen, FN, Birgisdottir, H. Whole Life Carbon Impact of: 45 Timber Buildings. Department of the Built Environment, Aalborg University, København.
Received: 13.12.2024 / Artykuł wpłynął do redakcji: 13.12.2024 r.
Revised: 14.01.2025 / Otrzymano poprawiony po recenzjach: 14.01.2025 r.
Published: 25.04.2025 / Opublikowano: 25.04.2025 r.
Materiały Budowlane 04/2025, strona 55-62 (spis treści >>)
Wpływ wybranych czynników na stan higrotermiczny ścian ocieplanych od wewnątrz
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
citation/cytuj: Orlik-Kożdoń B. The effect of selected factors on the hygrothermic condition of walls insulated from the inside. Materiały Budowlane. 2025. Volume 632. Issue 04. Pages 47-54. DOI: 10.15199/33.2025.04.07
dr hab. inż. Bożena Orlik‑Kożdoń, prof. PŚ., Politechnika Śląska, Wydział Budownictwa
ORCID: 0000-0002-4905-3037
Correspondence address: Bozena.Orlik‑Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2025.04.07
Original research paper / Oryginalny artykuł naukowy
Abstract: The article presents selected issues related to the hygrothermal design of insulated wall systems from the inside. The presented issues concerned the influence of specific factors on changes in the moisture content of insulated partition materials over time. These included: external environmental conditions (driving rain, orientation, location and others), internal climate (different moisture load), moisture of the existing wall and the thickness of thermal insulation and the method of defining it.
Keywords: internal warming; historical buildings; moisture content.
Streszczenie: W artykule przedstawiono wybrane zagadnienia dotyczące projektowania higrotermicznego układów ściennych ocieplanych od wewnątrz. Prezentowana problematyka dotyczy wpływu określonych czynników na zmianę zawilgocenia materiałów izolowanej przegrody w czasie. Należały do nich: warunki środowiska zewnętrznego (zacinający deszcz, orientacja, lokalizacja i inne), klimat wewnętrzny (zróżnicowane obciążenie wilgocią), zawilgocenie istniejącego muru oraz grubość izolacji termicznej i sposób jej definiowania.
Słowa kluczowe: ocieplenie od wewnątrz; budynki historyczne; stan wilgotnościowy.
Literature
[1] Arbeiter K: Innendammung; Auswahl, Konstruktion, Ausfuhhrung, 2014.
[2] Muller R: Fachverband Innendammung; Praxihandbuch Innendammung: Planung-Konstruktion – Details – Beispiele, 2016.
[3] Scheffler G: Bauphysik der Innendämmung, Fraunhofer Irb Stuttgart, 2015.
[4] Orlik Kożdoń B: Prognozowanie stanu wilgotnościowego ścian ocieplanych od wewnątrz z budynkach historycznych z cegły, Monografia, 2022.
[5] Walker R, Pavía S.: Thermal and moisture monitoring of an internally insulated historic brick wall, Building and Environment, 133, 2018, p. 178–186.
[6] Zhou X, Derome D, Carmeliet J: Analysis of moisture risk in internally insulated masonry walls, Building and Environment, Vol. 15, March 2022.
[7] Wójcik R: Docieplanie budynków od wewnątrz, Medium, 2017.
[8] Worch A: Innendammung – Moglichkeiten und Grenzen, WTA Schriftenreihe, 31, 2009.
[9] Worch A.: Innendammung von einschaligem Ziegelmauerwerk, Bausubstanz, 3, 2012, s. 56–61.
[10] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Rozporządzenie z 12 kwietnia 2002 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1065), Tekst ujednolicony – uwzględniający zmiany wprowadzone (Dz.U. z 16 września 2020 r. poz. 1608.
[11] Ustawa z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, Dz. U. 2003 Nr 162 poz. 1568.
[12] PNEN ISO 13788:2013: Cieplno-wilgotnościowe właściwości komponentów budowlanych i elementów budynku – Temperatura powierzchni wewnętrznej konieczna do uniknięcia krytycznej wilgotności powierzchni i kondensacja międzywarstwowa – Metody obliczania.
[13] Kunzel H.: Simultaneous heat and moisture transport in building components. One- and two-dimensional calculation using simple parameters, (13) (PDF) Simultaneous heat and moisture transport in building components. Oneand two-dimensional calculation using simple parameters (researchgate.net).
[14] https://wufi.de.
[15] PN-EN 15026:2008: Cieplno-wilgotnościowe właściwości użytkowe komponentów budowlanych i elementów budynku – Szacowanie przenoszenia wilgoci za pomocą symulacji komputerowej.
Received: 27.02.2024 / Artykuł wpłynął do redakcji: 27.02.2024 r.
Revised: 28.03.2025 / Otrzymano poprawiony po recenzjach: 28.03.2025 r.
Published: 25.04.2025 / Opublikowano: 25.04.2025 r.
Materiały Budowlane 04/2025, strona 47-54 (spis treści >>)
Nietypowe rozwiązania konstrukcji torowisk na terenach objętych ochroną konserwatorską
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
citation/cytuj: Skiba M. Unusual solutions for the construction of tram tracks in heritage protection zones. Materiały Budowlane. 2025. Volume 632. Issue 04. Pages 39-46. DOI: 10.15199/33.2025.04.06
mgr inż. Magdalena Skiba, Politechnika Wrocławska, Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego
ORCID: 0000-0001-7998-4767
Correspondence address: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2025.04.06
Case study / Studium przypadku
Abstract. The standard construction of tracks in the road right- -of-way in Wrocław has so far usually consisted of a stone pavement. Currently, solutions are being sought that will ensure better cooperation with the rail and transfer greater loads from car traffic. The article presents a surface with stone cubes stabilized with a steel angle and an alternative concrete surface with an imprint of stone cubes.Attention was paid to the problem of removing historical surfaces and incorrect connection of surfaces.
Keywords: surface; tram track; stone cubes; concrete surface; stone cube print.
Streszczenie. Standardowo jednym z elementów konstrukcji torowisk w pasie drogowym na terenie Wrocławia są nawierzchnie zwykle w postaci kostki kamiennej. Obecnie poszukuje się rozwiązań, które zapewnią lepszą współpracę z szyną oraz przeniosą większe obciążenia pochodzące od ruchu samochodowego. W artykule przedstawiono nawierzchnię z kostki kamiennej stabilizowanej kątownikiem stalowym oraz alternatywną nawierzchnię betonową z odciskiem kostki kamiennej. Zwrócono uwagę na problem usuwania nawierzchni historycznych oraz nieprawidłowe łączenie nawierzchni.
Słowa kluczowe: nawierzchnia; torowisko tramwajowe; kostka kamienna; nawierzchnia betonowa; odcisk kostki kamiennej.
Literatura
[1] Spuziak W. Wybrane nawierzchnie drogowe dawnego Wrocławia. Drogownictwo. Warszawa 2010; 11: 383 – 389.
[2] Makuch J. Problemy na styku podtorzy torów tramwajowych i konstrukcji jezdni drogowych. Przegląd Komunikacyjny. 2018; 73-10: 14-18.
[3] Sybilski D, Krzemiśki J, Maliszewski M. Innowacyjna nawierzchnia z kostki kamiennej na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie. Drogownictwo. Warszawa 2010; 3: 80 – 86.
[4] Eremenko I, Kraski T. Heritage expertise and tram closures in the World Heritage City of Toruń, Poland. The Journal of Transport History. 2024; https://doi. org/10.1177/00225266241263669.
[5] Paszkowski ZW, Kołowiecka S, Kuśmierek A. Protection of historic public spaces in the creative process of the city’s identity. : A case study of Szczecin (Poland). Protection of Cultural Heritage. 2023; 15: 145 – 167.
[6] Fiorentini N, Huang J, Cuciniello G, Leandri P, Losa M. Comparing the Performance of Historical and Regular Stone Pavement Structures in Urban Trafficked Areas through the Finite Element Method (FEM). Infrastructures. 2023; 8(7): 115.
[7] Draye AM. Legal protection of monuments in their settings: a means of maintaining the spirit of the place. In: 16th ICOMOS General Assembly and International Symposium: ‘Finding the spirit of place – between the tangible and the intangible’, 29 sept – 4 oct 2008, Quebec, Canada. [Conference or Workshop Item].
[8] Hirsch R, Łozowska C. Protection and renovation of public areas in a modernist city – the case of three streets in the historic city centre of Gdynia. Protection of Cultural Heritage. 2023; https://doi. org/10.35784/odk. 3669.
[9] Postępowanie przetargowe 8 kwietnia 2022 r. pod nazwą „KU.241/pn27_2022/AT – Wykonanie robót budowlanych dla Zadania: Wymiana rozjazdów w węźle Most Zwierzyniecki – ul. Mickiewicza wraz z prawem opcji”.
[10] Postępowanie przetargowe z 6 kwietnia 2016 r. pod nazwą ZP/18/PN/2016 „04110 – Opracowanie dokumentacji projektowej w tym projektu budowlanego, projektu wykonawczego, przedmiarów robót, stwiorb, kosztorysu inwestorskiego (zwanych dalej „opracowaniem” lub „dokumentacją”) oraz uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia (lub postanowienia o odmowie wszczęcia postepowania środowiskowego) i decyzji o pozwoleniu na budowę, a także sprawowania nadzoru autorskiego dla realizacji przedsięwzięcia pn. 04110 – „Przebudowa Mostu Pomorskiego Południowego we Wrocławiu”.
[11] Makowiecki M. Opis przedmiotu zamówienia dla zadania Przebudowa Mostów Pomorskich wraz z przebudową ciepłociągu we Wrocławiu, 2019.
[12] Pismo MKZ-IZN. 410.44.2017 Departamentu Architektury i Rozwoju Urzędu Miejskiego Wrocławia z 09.02.2017 r.
[13] Pismo MKZ-IZN. 410.264.2017 Departamentu Architektury i Rozwoju Urzędu Miejskiego Wrocławia z 29.06.2017 r.
[14] Postępowane przetargowe z 13 lipca 2021 r. pod nazwą ZP/23/TP/2021 04110 – Przebudowa ulicy Pomorskiej we Wrocławiu – etap I – Przebudowa ulicy Pomorskiej na odcinku od Mostu Pomorskiego Północnego do ulicy Cybulskiego”. Zadanie jest realizowane w ramach Programu Inicjatyw Rad Osiedli (PIRO).
[15] Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Wrocławia, 2018.
[16] Olczyk A, Opaska J, Stachańczyk R. Rekomendacje dotyczące postępowania z historycznymi nawierzchniami na obszarach podlegających ochronie konserwatorskiej. Kurier Konserwatorski. 2024; 24: 7 – 58.
[17] Billert A. Ochrona zabytkowych nawierzchni dróg, ulic i placów. Kurier Konserwatorski. 2024: 24: 59 – 102.
[18] Załącznik do Zarządzenia nr 1755/2017 Prezydenta m. st. Warszawy z 13 listopada 2017 roku w sprawie zmian w ewidencji zabytków Miasta Stołecznego Warszawy.
[19] Skiba M. Nietypowe nawierzchnie tramwajowe wykonywane z uwzględnieniem zaleceń konserwatorskich na terenie Wrocławia. in: Awarie budowlane: zapobieganie, diagnostyka, naprawy, rekonstrukcje, Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego. 2024. pp. 967-974.
Received: 10.02.2025 / Artykuł wpłynął do redakcji: 10.02.2025 r.
Revised: 18.03.2025 / Otrzymano poprawiony po recenzjach: 18.03.2025 r.
Published: 25.04.2025 / Opublikowano: 25.04.2025 r.
Materiały Budowlane 04/2025, strona 39-46 (spis treści >>)
Analiza możliwości kształtowania poszerzeń jezdni za pomocą ogólnych krzywych przejściowych
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
citation/cytuj: Kobryń A. Analysis of the possibilities of shaping road widenings using general transition curves. Materiały Budowlane. 2025. Volume 632. Issue 04. Pages 31-38. DOI: 10.15199/33.2025.04.05
prof. dr hab. inż. Andrzej Kobryń, Politechnika Białostocka, Wydział Budownictwa i Nauk o Środowisku
ORCID: 0000-0002-4775-8164
Correspondence address: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2025.04.05
Original research paper / Oryginalny artykuł naukowy
Abstract. The possibilities of shaping road widenings using general transition curves were examined. Two variants of a separate description of the road axis and each edge were analyzed, i.e. for identical and different values of tangent slopes at the beginning and end point of the curves. The calculation results confirmed the possibility of using a separate description of the road axis and edges using these curves. The second variant is more advantageous from the point of view of engineering practice.
Keywords: road design; road widening; spiral curve; general transition curve.
Streszczenie. Zbadano możliwości kształtowania poszerzeń jezdni za pomocą ogólnych krzywych przejściowych. Analizowano dwa warianty odrębnego opisu osi jezdni i każdej krawędzi, tzn. w przypadku jednakowych i różnych wartości nachylenia stycznych w początkowym i końcowym punkcie łuku, aby uzyskać określone wartości poszerzeń. Wyniki obliczeń potwierdziły możliwość stosowania odrębnego opisu osi i krawędzi jezdni za pomocą tych krzywych. Korzystniejszy, z punktu widzenia praktyki inżynierskiej, okazał się wariant drugi.
Słowa kluczowe: projekt drogi; poszerzenie jezdni; klotoida; ogólna krzywa przejściowa.
Literature
[1] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych. Dz.U. 2022 poz.1518.
[2] WR-D-22-2.Wytyczne projektowania odcinków dróg zamiejskich. Część 2: Kształtowanie geometryczne. Wzorce i standardy rekomendowane przez Ministra właściwego ds. transportu, Warszawa, 2023.
[3] Lipiński M. Geometria i tyczenie tras drogowych. W: Geodezja inżynieryjna, tom III. Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. E. Romera, Warszawa – Wrocław, 1993.
[4] Kobryń A. Krzywe przejściowe w trasowaniu dróg. Teoria i praktyka. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2023.
[5] Przewłocki S. Geodezja inżynieryjno-drogowa. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2000.
[6] Lewinowski Cz., Trylski Z. Projektowanie krzywych przejściowych w budownictwie drogowym. PWN, Warszawa, 1984.
[7] Brockenbrough RL. (Ed.) Highway engineering handbook. Mc Graw-Hill, New York, 2009.
[8] Grabowski RJ. Ogólne krzywe przejściowe. Geodezja i kartografia. 1975; 20 (3): 235 – 246.
[9] Grabowski RJ. Gładkie przejścia krzywoliniowe w drogach kołowych i kolejowych. Zeszyty Naukowe AGH, Geodezja. 1984; nr 82.
[10] Kobryń A. Ogólne krzywe przejściowe jako alternatywa dla tradycyjnych łuków poziomych w trasowaniu dróg. Roads and Bridges – Drogi i Mosty. 2024; 23: 99 – 116.
Received: 14.10.2024 / Artykuł wpłynął do redakcji: 14.10.2024 r.
Revised: 30.12.2024 / Otrzymano poprawiony po recenzjach: 30.12.2024 r.
Published: 25.04.2025 / Opublikowano: 25.04.2025 r.
Materiały Budowlane 04/2025, strona 31-38 (spis treści >>)
Uwarunkowania geologiczno‑inżynierskie przecieków na terenie zurbanizowanym
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
citation/cytuj: Popielski P., Rajkowski A., Kaczmarek Ł., Wojtkowska M., Stasierski J., Świerczyńska E. Geological‑engineering determinants of groundwater leakage in an urban area. Materiały Budowlane. 2025. Volume 632. Issue 04. Pages 24-30. DOI: 10.15199/33.2025.04.04
dr hab. inż. Paweł Popielski, prof. PW, Politechnika Warszawska, Wydział Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska
ORCID: 0000‑0002‑5425‑5821
mgr inż. Aleksander Rajkowski, Inżynieria Rzeszów S.A.
dr inż. Łukasz Kaczmarek, Politechnika Warszawska, Wydział Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska
ORCID: 0000‑0001‑5207‑3816
prof. dr hab. inż. Małgorzata Wojtkowska, Politechnika Warszawska, Wydział Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska
ORCID: 0000‑0003‑2940‑8598
dr inż. Jacek Stasierski, Politechnika Warszawska, Wydział Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska
ORCID: 0000‑0002‑8447‑8970
dr inż. Ewa Świerczyńska, Politechnika Warszawska, Wydział Geodezji i Kartografii
ORCID: 0000‑0003‑1987‑1263
Correspondence address: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2025.04.04
Case study / Studium przypadku
Abstract: This case study focuses on building explanation challenges due to leaks in the underground part and flooding of cable ducts. The building in question is a tall building type located in one of the major rainwater accumulation zones. This is of the shape of the micro‑catchment area, the location in an urban area, and the foundation in the zone of fluctuation of the groundwater table. In a metropolitan area, such problems are often a consequence of the superposition of unfavourable geological and technical conditions, the shape and sealing of the rainwater catchment area, leaking infrastructure, as well as the presence of deeply sited buildings and underground infrastructure that adversely alters the natural groundwater conditions. We use an interdisciplinary research approach to explain the exemplary exploitation problem. The results enable a thorough recognition of the groundwater conditions and analysis of rainwater runoff in this densely built‑up area of historical‑cultural value.
Keywords: urbanized environment; groundwater conditions; hydrogeology; electrical resistivity tomography; subsoil; rainwater; micro basin.
Streszczenie: W artykule przedstawiono problemy eksploatacyjne budynku powstałe na skutek przecieków w części podziemnej i zalewania kanałów kablowych. Przedmiotowy obiekt to budynek wysoki, zlokalizowany w strefie gromadzenia się wody opadowej spowodowanego ukształtowaniem mikrozlewni, położeniem na terenie zurbanizowanym i posadowieniem fundamentów w strefie wahania zwierciadła wody gruntowej. W obszarze miejskim podobne problemy stanowią zwykle konsekwencję nałożenia się niekorzystnych uwarunkowań geologiczno‑inżynierskich, kształtu i uszczelnienia powierzchni zlewni wód opadowych, nieszczelności infrastruktury, jak również obecności głęboko posadowionych budynków i infrastruktury podziemnej, które niekorzystnie zmieniają naturalne warunki gruntowo‑wodne. Do analizy podjętego problemu zastosowano szeroki wachlarz współczesnych metod badawczych (wiercenia rozpoznawcze, monitoring wód podziemnych, tomografię elektrooporową, badania in situ właściwości fizycznych wody, laboratoryjne badania składu chemicznego wody). Uzyskane rezultaty umożliwiają wszechstronne rozpoznanie warunków gruntowo‑wodnych i określenie spływu wód opadowych na tym gęsto zabudowanym obszarze o historycznych walorach kulturowych.
Słowa kluczowe: środowisko zurbanizowane; warunki gruntowo‑wodne; hydrogeologia; tomografia elektrooporowa gruntu; podłoże gruntowe; wody opadowe; mikrozlewnia.
Literature
[1] Howard K, Israfilov R. Current problems of hydrogeology in urban areas, urban agglomerates and industrial centers. Kluwer Academic Publishers, 2002.
[2] Hoła J. Degradacja budynków zabytkowych wskutek nadmiernego zawilgocenia – wybrane problemy. Budownictwo i Architektura. 2018; 17(1): 133‑148. http://doi.org/10.24358/Bud‑Arch_ 18_171_17
[3] Popielski P, Majewski T, Bednarz B, Niedostatkiewicz M. Deformacje filtracyjne i ich oddziaływanie na osiadanie podłoża na przykładzie zabytkowego obiektu sakralnego. Materiały Budowlane. 2022; 10: 27‑31. http://doi. org/10.15199/33.2022.10.08
[4] Krogulec E, Małecki J.J, Porowska D, Wojdalska A. Assessment of Causes and Effects of Groundwater Level Change in an Urban Area (Warsaw, Poland). Water. 2020; 12, 3107. https://doi.org/10.3390/w12113107
[5] Krogulec E, Gruszczyński T, Kowalczyk S, Małecki J, Mieszkowski R, Porowska D, Sawicka K, Trzeciak J, Wojdalska A, Zabłocki S, Zaszewski D. Causes of groundwater level and chemistry changes in an urban area: A case study of Warsaw, Poland. Acta Geologica Polonica. 2022; 72(4), 495–517. https://doi.org/10.24425/agp.2022.142645
[6] Archiwalna dokumentacja projektowa dotycząca budynku przy ulicy Nowowiejskiej 20.
[7] Mapa hydrogeologiczna Polski, arkusz Warszawa wschód (524), Główny użytkowy poziom. K. Cygański, 1997, PIG, skala 1:50 000
[8] Szczegółowa mapa geologiczna Polski, arkusz Warszawa wschód (524), Z. Sarnacka, 1979, PIG, skala 1:50 000
[9] Szczegółowa mapa litogenetyczna Polski, arkusz Warszawa wschód (524), J. Przasnyska, 2009, PIG, skala 1:50 000
[10] Mapa hydrogeologiczna Polski, arkusz Warszawa Wschód (524) Występowanie i hydrodynamiki pierwszego poziomu wodonośnego, A. Hulboj, 2006, PIG, skala 1:50 000
[11] Atlas geologiczno‑inżynierski Warszawy. Frankowski Z, Wysokiński L. (red.), 2000, Arch. CAG, Warszawa.
[12] Objaśnienia do mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000 Arkusz Warszawa wschód (524), K. Cygański; E. Woźniak, 1997, PIG
[13] Badania geologiczne podłoża gruntowego w rejonach kanałów sieci cieplnej na terenie głównym PW z określeniem zagrożenia tych kanałów wodami gruntowymi i opadowymi. IDIM WIL PW, 1985 r.
[14] Loke D.H. Tutorial: 2‑D and 3‑D Electrical Imaging Surveys. 2001; Tutorial and Users’ Guide.
[15] Kaczmarek Ł, Sinicyn G, Kochanek K, Bednarz B, Grygoruk M, Grodzka‑Łukaszewska M. Electrical resistivity imaging data for hydrogeological and geological investigations of Szuszalewo peatland (North‑East Poland). Data in brief. 2024; 55, 110626. https://doi.org/10.1016/j.dib.2024.110626
Received: 21.10.2024 / Artykuł wpłynął do redakcji: 21.10.2024 r.
Revised: 30.12.2024 / Otrzymano poprawiony po recenzjach: 30.12.2024 r.
Published: 25.04.2025 / Opublikowano: 25.04.2025 r.
Materiały Budowlane 04/2025, strona 24-30 (spis treści >>)
Analiza mechanizmu deformacji materiału sypkiego w teście w aparacie bezpośredniego ścinania z wykorzystaniem Metody Elementów Dyskretnych
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
citation/cytuj: Grabowski A. Analysis of the deformation mechanism of granular material in a direct shear test using the Discrete Element Method. Materiały Budowlane. 2025. Volume 632. Issue 04. Pages 15-23. DOI: 10.15199/33.2025.04.03
dr inż. Aleksander Grabowski, Politechnika Gdańska, Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska
ORCID: 0000‑0003‑0062‑0712
Correspondence address: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2025.04.03
Original research paper / Oryginalny artykuł naukowy
Abstract: This study presents the results of DEM simulations of granular material shearing in a direct shear apparatus. The calibration procedure of the discrete model is described, together with a detailed analysis of the deformation mechanism at the grain scale. Parameters such as grain displacements, rotations, and contact forces are investigated. The results confirm that DEM effectively reproduces the behavior of non‑cohesive soils under various initial conditions and allows a detailed analysis of the internal mechanisms occurring within them.
Keywords: granular material; soil shearing; geotechnics; Discrete Element Method
Streszczenie: W artykule zawarto wyniki symulacji DEM, obejmujących ścinanie materiału sypkiego w aparacie bezpośredniego ścinania. Przedstawiono procedurę kalibracji modelu dyskretnego oraz szczegółową analizę mechanizmu deformacji na poziomie ziaren. Uwzględniono takie parametry, jak przemieszczenia i obroty ziaren oraz siły kontaktowe. Wyniki potwierdzają, że DEM skutecznie odwzorowuje zachowanie gruntów niespoistych w przypadku różnych warunków początkowych i pozwala na szczegółową analizę procesów zachodzących wewnątrz nich.
Słowa kluczowe: materiał sypki; ścinanie gruntu; geotechnika; Metoda Elementów Dyskretnych.
Literature
[1] Kozicki J, Niedostatkiewicz M, Tejchman J, Muhlhaus HB. “Discrete modelling results of a direct shear test for granular materials versus FE results”, Granul. Matter, t. 15, nr 5, s. 607–627, cze 2013, https://doi.org/10.1007/ s10035‑013‑0423‑y
[2] Vardoulakis I, Shah KR, Papanastasiou P. “Modelling of tool‑rock shear interfaces using gradient‑dependent flow theory of plasticity”, Int. J. Rock Mechanics Mining Sci. & Geomechanics Abstr., t. 29, nr 6, s. 573–582, lis 1992, https://doi.org/10.1016/0148‑9062( 92)91615‑c
[3] Cundall PA, Strack ODL. “A discrete numerical model for granular assemblies”, Géotechnique, t. 29, nr 1, s. 47–65, mar 1979, https://doi.org/10.1680/ geot.1979.29.1.47
[4] Salazar A, Sáez E, Pardo G. “Modeling the direct shear test of a coarse sand using the 3D Discrete Element Method with a rolling friction model”, Comput. Geotechnics, t. 67, s. 83–93, cze 2015, https://doi.org/10.1016/j. compgeo.2015.02.017
[5] Tejchman J, Bauer E. “Fe‑simulations of a direct and a true simple shear test within a polar hypoplasticity”, Comput. Geotechnics, t. 32, nr 1, s. 1–16, sty 2005, https://doi.org/10.1016/j.compgeo.2004.11.004
[6] Wang C, Deng A, Taheri A. “Three‑dimensional discrete element modeling of direct shear test for granular rubber–sand”, Comput. Geotechnics, t. 97, s. 204–216, maj 2018, https://doi.org/10.1016/j.compgeo.2018.01.014
[7] Roguska E. „Kotwy iniekcyjne w gruntach i skałach”. Materiały Budowlane 2024; 2: 61–65
[8] Kozicki J, Donzé FV. “A new open‑source software developed for numerical simulations using discrete modeling methods”, Comput. Methods Appl. Mechanics Eng., t. 197, nr 49‑50, s. 4429–4443, wrz 2008, https://doi. org/10.1016/j.cma.2008.05.023.
[9] Smilauer V i in., “Yade Documentation,” arXiv (Cornell University), sty 2023, doi: 10.48550/arxiv.2301.00611.
[10] Combe G, Roux J. “Discrete numerical simulation, quasistatic deformation and the origins of strain in granular materials”, In Taylor & Francis eBooks, wrz 2003, https://doi.org/10.1201/noe9058096043.ch136
[11] Belheine N, Plassiard JP, Donzé FV, Darve F, Seridi A. “Numerical simulation of drained triaxial test using 3D discrete element modeling”, Comput. Geotechnics, t. 36, nr 1‑2, s. 320–331, sty 2009, https://doi.org/10.1016/j. compgeo.2008.02.003
[12] Kozicki J, Tejchman J, Mühlhaus H‑B. “Discrete simulations of a triaxial compression test for sand by DEM”, Int. J. Numer. Analytical Methods Geomechanics, t. 38, nr 18, s. 1923–1952, kwi 2014, https://doi.org/10.1002/nag.2285
[13] Zhao S, Evans TM, Zhou X. “Shear‑induced anisotropy of granular materials with rolling resistance and particle shape effects”, Int. J. Solids Struct., t. 150, s. 268–281, paź 2018, https://doi.org/10.1016/j.ijsolstr.2018.06.024
[14] Grabowski A, Nitka M, Tejchman J. “3D DEM simulations of monotonic interface behaviour between cohesionless sand and rigid wall of different roughness”, Acta Geotech., paź 2020, https://doi.org/10.1007/s11440‑020‑01085‑6
[15] Jiang M, Shen Z, Wang J. “A novel three‑dimensional contact model for granulates incorporating rolling and twisting resistances”, Comput. Geotechnics, t. 65, s. 147–163, kwi 2015, https://doi.org/10.1016/j. compgeo.2014.12.011
[16] Morgan JK. “Numerical simulations of granular shear zones using the distinct element method: 2. Effects of particle size distribution and interparticle friction on mechanical behavior”, J. Geophysical Res.: Solid Earth, t. 104, B2, s. 2721–2732, lut 1999, https://doi.org/10.1029/1998jb900055
[17] Wang Z‑Y, Wang P, Yin Z‑Y, Wang R. “Micromechanical investigation of the particle size effect on the shear strength of uncrushable granular materials”, Acta Geotech., mar 2022, https://doi.org/10.1007/s11440‑022‑01501‑z
[18] Nitka M, Grabowski A. “Shear band evolution phenomena in direct shear test modelled with DEM”, Powder Technol., t. 391, s. 369–384, paź 2021, https://doi.org/10.1016/j.powtec.2021.06.025
[19] Oda M, Takemura T, Takahashi M. “Microstructure in shear band observed by microfocus X‑ray computed tomography”, Géotechnique, t. 54, nr 8, s. 539–542, paź 2004, https://doi.org/10.1680/geot.2004.54.8.539
[20] Hall SA i in., “Discrete and continuum analysis of localised deformation in sand using X‑ray μCT and volumetric digital image correlation”, Géotechnique, t. 60, nr 5, s. 315–322, maj 2010, https://doi.org/10.1680/geot.2010.60.5.315
[21] Nitka M, Tejchman J. “A three‑dimensional meso‑scale approach to concrete fracture based on combined DEM with X‑ray μCT images”, Cement Concrete Res., t. 107, s. 11–29, maj 2018, https://doi.org/10.1016/j.cemconres. 2018.02.006
[22] Nitka M, Combe G, Dascalu C, Desrues J. “Two‑scale modeling of granular materials: a DEM‑FEM approach”, Granul. Matter, t. 13, nr 3, s. 277– 281, mar 2011, https://doi.org/10.1007/s10035-011-0255-6
Received: 18.11.2024 / Artykuł wpłynął do redakcji: 18.11.2024 r.
Revised: 08.01.2025 / Otrzymano poprawiony po recenzjach: 08.01.2025 r.
Published: 25.04.2025 / Opublikowano: 25.04.2025 r.
Materiały Budowlane 04/2025, strona 15-23 (spis treści >>)
Wpływ zagęszczenia typowych kruszyw z recyklingu betonu na spełnienie wymagań WT-4
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
citation/cytuj: Duszyński A., Jasiński W., Gut R. The effect of compaction of typical recycled concrete aggregates on meeting WT-4 requirements. Materiały Budowlane. 2025. Volume 632. Issue 04. Pages 8-14. DOI: 10.15199/33.2025.04.02
Andrzej Duszyński, PhD Eng., Road and Bridge Research Institute
ORCID: 0000-0002-8842-5630
Wiktor Jasiński, PhD, Road and Bridge Research Institute
ORCID: 0000-0001-6612-4207
Remigiusz Gut, Msc. Eng., Road and Bridge Research Institute
ORCID: 0000-0002-3327-4142
Correspondence address: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2025.04.02
Original research paper / Oryginalny artykuł naukowy
Abstract. Unbound aggregates from recycled concrete as weak (crushable) aggregates are subject to intensive changes in grading as a result of compaction. The tests of grading and grading after 5-fold compaction using the Proctor method according to PN-EN 13286-2:2010 [1] were referred to the requirements included in WT-4 2010 [2]. In the analysis of aggregates from recycled concrete, the results ofwater absorption, frost resistance and loadbearing index testswere also used to assess the changes in grading. The obtained results of the analyses of aggregates from recycled concrete asweak aggregates confirmthe dependence of the change in grading on the type of components and grading continuity.
Keywords: aggregate from recycled concrete; grading; grading after 5-fold Proctor compaction; grading change.
Streszczenie. Kruszywa niezwiązane pochodzące z recyklingu betonu jako kruszywa słabe podlegają intensywnym zmianom uziarnienia w wyniku zagęszczania. Badania uziarnienia i uziarnienia po 5-krotnym zagęszczeniu metodą Proctora wg PN-EN 13286-2:2010 [1] odniesiono do wymagań zawartych w WT-4 2010 [2]. W analizie kruszyw z recyklingu betonu do oceny zmiany uziarnienia wykorzystano również wyniki badań nasiąkliwości, mrozoodporności i wskaźnik nośności. Uzyskane wyniki analiz kruszyw z recyklingu betonu jako kruszyw słabych potwierdzają zależność zmiany uziarnienia od rodzaju składników i ciągłości uziarnienia.
Słowa kluczowe: kruszywo z recyklingu betonu; uziarnienie; uziarnienie po 5-krotnym zagęszczeniu metodą Proctora; zmiana uziarnienia.
Literature
[1] PN-EN 13286-2:2010 Mieszanki niezwiązane i związane hydraulicznie – Część 2: Metody badań laboratoryjnych gęstości na sucho i zawartości wody – Zagęszczanie metodą Proctora.
[2] WT-4 2010 Wymagania Techniczne. Mieszanki niezwiązane do dróg krajowych.
[3] Rozporządzenie Ministra Klimatu z 2 stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów. Dz.U. z 3 stycznia 2020 r poz. 10.
[4] Ajdukiewicz A, Kliszczewicz A. Recykling betonu konstrukcyjnego – cz. I. Inżynier Budownictwa, luty 2009.
[5] Ustawa z 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Dz. U. z 8 stycznia 2013 r., poz. 21.
[6] Rozporządzenie Ministra Środowiska z 11 maja 2015 r. w sprawie odzysku odpadów poza instalacjami i urządzeniami. Dz. U. z 12 czerwca 2015 r., poz. 796.
[7] Raport z projektu nr RID 06: „Wykorzystanie materiałów pochodzących z recyklingu. Rozwój Innowacji Drogowych, niepublikowany, https://www.gov.pl/web/ gddkia/wytyczne-projektow-rid. [Dostęp: 13 lutego 2025].
[8] Pachowski J, Kraszewski C, Dąbrowski M, Dreger M, Przygoda M, Szpikowski M. Wileński P. Wpływ technologii zagęszczania na właściwości materiałów gruboziarnistych stosowanych do warstw mrozoochronnych. IBDiM, Laboratorium Geotechniki, Raport nr TG-153, 2005,Warszawa, listopad 2005, [Online]. Dostępne: https://www. archiwum.gddkia.gov.pl/userfiles/articles/p/prace-naukowo-badawcze-zrealizow_ 3435//documents/tg-153. pdf. [Dostęp: 13. lutego 2025].
[9] PN-EN13242+A1:2010 Kruszywa do nie związanych i związanych hydraulicznie materiałów stosowanych w obiektach budowlanych i budownictwie drogowym.
[10] PN-EN 13285:2018-08 Mieszanki niezwiązane – Specyfikacja.
[11] Kulisch D, Katz A, Zhutovsky S. Quantification of residual unhydrated cement content in cement pastes as a potential for recovery. Sustainability. 2023; https://doi. org/10.3390/su15010263.
[12] Abbas A, Fathifazlb G, Fournierc B, Isgord OB, Zavadile R, Razaqpurf AG, Foog S. Quantification of the residual mortar content in recycled concrete aggregates by image analysis. Materials Characterization,. 2009; doi: 10.1016/j. matchar. 2009.01.010.
[13] Krawczyk B, Szydło A, Mackiewicz P, Dobrucki D. Przydatność kruszyw z recyklingu nawierzchni betonowych do warstw z mieszanek niezwiązanych i związanych cementem. Roads and Bridges – Drogii Mosty. 2018; doi: 10.7409/rabdim. 018.003.
[14] Abbas A, Fathifazl G, Isgor O. B, Razaqpur AG, Fournier B, Foo S. Proposedmethod for determining the residual mortar content of recycled concrete aggregates. Journal of ASTM International. 2007; 5, 1: 1 – 12.
[15] Pacheco-Torgal F, DingY. Handbook of recycled concrete and demolition waste. Elsevier, 2013.
[16] Chai L, Monismith CL, Harvey J. Re-Cementation of Crushed Material in Pavement Bases. Pavement Research Center, University of California: Berkeley and Davis, CA, USA, 2009.
[17] Edil TE, Benson C, Tinjum JM, Gregory J. Scheartle GJ, Bozyurt O, Nokkaew K, Chen J, Bradshaw S. Engineering properties of recycled materials for unbound applications. Recycled Materials Resource Center, University of Wisconsin-Madison, Madison, WI 53706 USA, 2011.
[18] Pereira PM, Vieira CS. ALiterature Review on the Use of Recycled Construction and Demolition Materials in Unbound Pavement Applications. Sustainability. 2022; doi.org/10.3390/su142113918.
[19] Duszyński A. Ocena jakości kruszyw stosowanych w budownictwie komunikacyjnympo rozdrobnieniu w bębnie Los Angeles. Magazyn Autostrady. 2012; 5: 54 – 56.
[20] LiuY, LuCh, ZhangH, Li J. Experimental study on chemical activation of recycled powder as a cementitious material in mine paste backfilling. Environ. Eng. Res. 2016; doi. org/10.4491/eer. 2015.129.
[21] Macedo R. dos S., Ulsen C., Mueller A.: Quantification of residual cement paste on recycled concrete aggregates containing limestone by selective dissolution.Construction andBuildingMaterials. 2019; doi. org/10.1016/j. conbuildmat. 2019.116875
[22] Nedeljković M, Ghiassib B, Sieger van der Laanc, Lia Z, Yea G. Effect of curing conditions on the pore solution and carbonation resistance of alkali-activated fly ash and slag pastes.Cement andConcreteResearch. 2019; doi.org/10.1016/j.cemconres. 2018.11.011.
[23] Vashistha P, Park S, Pyo S. A review on sustainable fabrication of futuristic cementitious binders based on application of waste concrete powder, steel slags, and coal bottom ash. Int J Concr StructMater. 2022; doi. org/10.1186/s40069-022- 00541-9.
[24] Wan X, Li H, Che X, Xu P, Li Ch, Yu Q.: A study on the application of recycled concrete powder in an alkali-activated cementitious system. Processes. 2023; doi. org/10.3390/pr11010203.
[25] Barbudo A, Agrela F, Ayuso J, Jiménez JR, Poon CS. Statistical analysis of recycled aggregates derived fromdifferent sources for sub-base applications. Construction and Building Materials. 2012; 28: 129 – 138.
[26] Arshad M. Development of a Correlation between the Resilient Modulus and CBR Value for Granular Blends Containing Natural Aggregates and RAP/RCA Materials. Advances in Materials Science and Engineering, 2019, doi. org/10.1155/2019/8238904.
[27] Kalinowska-Wichrowska K, Pawluczuk E. Nowoczesna metoda recyklingu betonu. budownictwo • technologie • architektura październik – grudzień 2019.
[28] Krivenko P, Drochytka R, Gelevera A, Kavalerova E. Mechanismof preventing the alkali–aggregate reaction in alkali activated cement concretes. Cement & Concrete Composites. 2014; doi. org/10.1016/j.cemconcomp. 2013.10.003.
[29] RID 06, Załącznik nr 9.6Wytyczne wykorzystania materiałów pochodzących z recyklingu nawierzchni betonowych. Projekt realizowany w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia RID „Wykorzystanie materiałów pochodzących z recyklingu”, finansowany ze środków NCBiR oraz GDDKiA. Warszawa 2018, https://www.gov. pl/web/gddkia/recykling. [Dostęp: 13. lutego 2025].
[30] Krawczyk B, Szydło A, Mackiewicz P, Dobrucki D. Kryteria oceny pod budów związanych cementem zawierających kruszywa pochodzące z recyklingu. Roads and Bridges –Drogi i Mosty. 2019; doi: 10.7409/rabdim.019.007.
[31] Phan TH. Laboratory and field investigations of recycled portland cement concrete subbase aggregates. Dissertation. Iowa State University, Ames, Iowa, 2010.
[32] PN-EN 933-1:2012 Badania geometrycznych właściwości kruszyw – Część 1: Oznaczanie składu ziarnowego – Metoda przesiewania.
[33] PN-EN 1097-6:2022-07 Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw – Część 6: Oznaczanie gęstości ziarn i nasiąkliwości.
[34] PN-EN1367-1:2007Badaniawłaściwości cieplnych i odporności kruszywna działanie czynników atmosferycznych – Część 1:Oznaczaniemrozoodporności.
[35] PN-EN 13286-47: 2022-04 Mieszanki niezwiązane i związane spoiwem hydraulicznym – Część 47: Metoda badania do określenia kalifornijskiego wskaźnika nośności, natychmiastowego wskaźnika nośności i pęcznienia liniowego.
Received: 09.12.2024 / Artykuł wpłynął do redakcji: 09.12.2024 r.
Revised: 29.01.2025 / Otrzymano poprawiony po recenzjach: 29.01.2025 r.
Published: 25.04.2025 / Opublikowano: 25.04.2025 r.
Materiały Budowlane 04/2025, strona 08-14 (spis treści >>)
Start 
