Open Access (Artykuł w pliku PDF)
Measurement method selecting for inventory of heritage building using AHP
dr hab. inż. Izabela Skrzypczak, prof. PRz, Politechnika Rzeszowska, Wydział Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury
ORCID: 0000-0003-0978-3040
dr hab. inż. Agnieszka Leśniak, prof. PK, Politechnika Krakowska, Wydział Inżynierii Lądowej
ORCID: 0000-0002-4811-5574
Adres do korespondencji: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2022.11.29
Oryginalny artykuł naukowy
Streszczenie. Wybór metody inwentaryzacji obiektu zabytkowego zależy od wielu czynników. Celem pracy był wybór najkorzystniejszej metody pomiarowej do inwentaryzacji rzeszowskiego Ratusza. Rozważano cztery metody pomiaru i dokonano ich oceny za pomocą pięciu kryteriów. Do wspomagania procesu decyzyjnego wykorzystano metodę analizy wielokryterialnej AHP. W przypadku analizowanego obiektu najkorzystniejszy okazał się naziemny skaning laserowy. Zaprezentowano także wybrane elementy przeprowadzanego procesu inwentaryzacji.
Słowa kluczowe: inwentaryzacja; metoda pomiarowa; obiekt zabytkowy; AHP.
Abstract. The choice of a heritage building inventoryingmethod depends on many factors. The aim of the work was to select the most advantageous measurement method for the Rzeszów Town Hall inventory. Four measurement methods were considered and assessed according to five criteria. The multi-criteria AHP method was used to support decision-making. Terrestrial laser scanning has proved to be themost advantageous for the analysed case. Selected elements of the on-going inventory process were also presented.
Keywords: inventory; measurement method; heritage building; AHP.
Literatura
[1] Zawieska D. Rekonstrukcja 3D obiektów bliskiego zasięgu na podstawie zdjęć archiwalnych Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji. 2008; 18: 717 – 726.
[2] Pawłowicz JA. Chmura punktów jako podstawa wykonania dokumentacji architektonicznej obiektu. Materiały Budowlane. 2017; 537 (5): 49 – 50.
[3] Gajewski J, Fajtek D. Zastosowanie wybranych technologii BIMw inwentaryzacji oraz projektowaniu konstrukcji budowlanych. Materiały Budowlane. 2020; 571 (3): 48 – 50.
[4] Maalek R, Sadeghpour F.Accuracy assessment of Ultra-Wide Band technology in tracking static resources in indoor construction scenarios. Automation in Construction 2013; 30: 170 – 183.
[5] https://www. pgi.gov.pl/dokumenty-pig-pib- -all/projekty/rid-projekt/7250-wytyczne3-geomonitoring- tom-1/file.html, dostęp 08.06.2022, opracowanie: „Nowoczesne metody rozpoznania podłoża gruntowego w drogownictwie”.
[6] Prarat M. Wykorzystanie tachimetrii i fotogrametrii w dokumentacji zabytków architektury na przykładzie inwentaryzacji pomiarowo-rysunkowej wybranych kamienic toruńskich. Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, 2015; 46: 509 – 531.
[7] Bernasik J, Mikrut S. Fotogrametria inżynieryjna, Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska;Kraków2007.
[8] Bruno N, Roncella R. HBIM for Conservation: A New Proposal for Information Modeling. Remote Sens. 2019; 11: 175.
[9] Warchoł A. Analysis of possibilities to registration TLS point cloudswithout targets on the example of the castle bridge in Rzeszow. In Proceedings of the 15th International Multidisciplinary Scientific GeoConference SGEM,Albena, Bulgaria 2015; 1: 737–742.
[10] Saaty TL. The Analytic Hierarchy Process. RWS Publications, Pittsburgh, 1998.
[11] Prusak A, Stefanów P.AHP– analityczny proces hierarchiczny. Budowa i analiza modeli decyzyjnych krok po kroku. Wydawnictwo C. H. Beck, 2014.
[12] Szawara Ł. Opracowanie modelu 3D w oparciu o wyniki pomiaru skanerem laserowym, praca dyplomowa pod kierunkiem T. Świętoń, Politechnika Rzeszowska, 2019.
Przyjęto do druku: 26.09.2022 r.
Materiały Budowlane 11/2022, strona 106-108 (spis treści >>)
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
Renovation of the helmet of the tower of the Holy Trinity Church in Zorawina
dr inż. Mateusz Szymków, Politechnika Wrocławska, Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego
ORCID: 0000-0003-1530-3955
dr inż. Tomasz Gorzelańczyk, Politechnika Wrocławska, Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego
ORCID: 0000-0002-4251-4769
Adres do korespondencji: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2022.11.28
Studium przypadku
Streszczenie. W artykule przedstawiono opis stanu technicznego oraz zakres renowacji hełmu z ośmioboczną latarnią XVII-wiecznego manierystycznego kościoła św. Trójcy w Żórawinie. Świątynia nazywana Perłą Manieryzmu stanowi zabytek klasy europejskiej aspirujący do wpisu na listę Pomników Historii. W artykule opisano stan techniczny konstrukcji wraz z pokryciem oraz omówiono proces przeprowadzonej renowacji. Wskutek wielusetletnich procesów destrukcyjnych, zniszczeń wojennych, jak również korozji biologicznej elementy konstrukcji wraz z połączeniami ciesielskimi hełmu zostały poważnie uszkodzone. W połączeniu z silną perforacją miedzianego pokrycia zaistniało zagrożenie zniszczeniem całej konstrukcji hełmu. Po szczegółowym rozpoznaniu stanu obiektu przeanalizowano możliwości remontu hełmu z uwzględnieniem zaleceń konserwatorskich.
Słowa kluczowe: renowacja; budynek zabytkowy; hełm wieży; manieryzm.
Abstract. The article presents the technical condition and the scope of renovation of the helmet with an octagonal lantern from the 17th century mannerist church of the Holy Trinity Church in Zorawina. The temple, called the Pearl of Mannerism, is a monument of the European class that aspires to be entered on the list of Historical Monuments. The study describes the technical condition of the structure with its covering, and a broad discussion of the renovation process. As a result of centuries-old destructive processes,war damage aswell as biological corrosion, the elements of the structure and the helmet's carpentry joints were seriously damaged. In conjunction with the strong perforation of the copper cladding, there was a risk of destroying the entire structure of the helmet. After a detailed examination of the condition of the building, the possibilities of repairing the helmet were analyzed, taking into account the conservation recommendations.
Keywords: renovation; historic building; helmet of the tower; mannerism.
Literatura
[1] Oszczanowski P. Casus Żórawiny. Kościół Trójcy Świętej w Żórawinie około 1600 roku. 2007. Wrocław.
[2] Oszczanowski P. Kościół Trójcy Świętej w Żórawinie. Przewodnik. 2012. Wrocław.
[3] https://www.perlamanieryzmu.pl
[4] Ważny J, Karyś J. i inni. Ochrona budynków przed korozją biologiczną. 2001.Arkady,Warszawa.
[5] Dominik J, Starzyk J. Atlas owadów uszkadzających drewno. Tom 1. 2010. Warszawa.
[6] Dominik J, Starzyk J. Atlas owadów uszkadzających drewno. Tom 2. 2010. Warszaw.
[7] Kasprowicz W. Remont wieży KościołaMatki Boskiej Bolesnej. 2020. SIMP-POZNAŃ.
[8] https://bialystok.naszemiasto.pl/supraslmont a z -he lmu-na -wi e zy-kos c iol a -podwezwaniem/ ar/c1-7691611.
[9] Jasieńko J. Połączenia klejowe i inżynierskie w naprawie konserwacji i wzmacnianiu zabytkowych konstrukcji drewnianych. 2013. DWE.
[10] Drobiec Ł. Renowacje konstrukcji obiektów zabytkowych. Systematyka – uszkodzenia – naprawy. Cz. 1. Archmedia. 2018.
[11] Nagrodzka M, Małozięć D. Impregnacja drewna środkami ogniochronnymi. Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza. 2011; 3.
Przyjęto do druku: 10.10.2022 r.
Materiały Budowlane 11/2022, strona 102-105 (spis treści >>)
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
Suspension and king post trusses in historical churches in western Poland
mgr inż. Bartosz Witkowski, Politechnika Wrocławska, Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego
ORCID: 0000-0003-1953-9965
dr inż. Adam Klimek, Politechnika Wrocławska, Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego
ORCID: 0000-0002-4945-4121
Adres do korespondencji: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2022.11.27
Artykuł przeglądowy
Streszczenie. W artykule dokonano analizy najczęściej występujących uszkodzeń i wad drewnianych więźb dachowych w zabytkowych kościołach Polski Zachodniej. W pierwszej kolejności krótko opisano historię ewolucji więźb dachowych, a następnie skupiono się na szczegółowym opisie konstrukcji, budowie oraz występowaniu więźb storczykowych, a następnie wieszarowych. W kolejnej części artykułu przedstawiono najczęstsze zniszczenia oparte na badaniach autora tego artykułu wraz z krótkim opisem wykonanych prac naprawczych.
Słowa kluczowe: więźba dachowa; więźba wieszarowa; więźba storczykowa; korozja biologiczna; zniszczenia więźby dachowej.
Abstract. In the article was analysed the most common damage and defects of wooden roof trusses in historic churches in western Poland. First, the history of the evolution of roof trusses was briefly described, then authors of the article described the structure and occurrence of king post trusses, and then suspension trusses. The next part of the article presents the most common damage based on the research of the author of this article together with a brief description of the repair work performed.
Keywords: roof truss; suspension truss; king post truss; biological corrosion; damage to roof truss.
Literatura
[1] Tajchman J. Propozycja systematyki i uporządkowania terminologii ciesielskich konstrukcji dachowych występujących na terenie Polski od XIV do XX w. Monument. Studia i Materiały Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków. 2005, nr 2, 7–36.
[2] Miedziałowski Cz, Malesza J, Szkobodziński M. Interakcja konstrukcji więźby dachowej z układem ścian i przypór w zabytkowym obiekcie sakralnym, Journal of Heritage Conservation. 2016; 45.
[3] Warchoł M. Historyczne więźby dachowe kościołów w Warszawie, MiastoStołeczneWarszawa,2015.
[4] Klimek A. Ekspertyza techniczna: Ocena stanu technicznego więźb dachowych kościoła pw. św. Marii Magdaleny oraz budynku plebanii przy ul. Sikorskiego 15 w Pszczewie. 2015.
[5] Klimek A, Antonowicz R. Ekspertyza techniczna: ocena stanu technicznego więźby dachowej nad budynkiem kościoła w Doboszowicach. 2018.
Przyjęto do druku: 29.09.2022 r.
Materiały Budowlane 11/2022, strona 99-101 (spis treści >>)
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
Historical substance damage of station buildings of the narrow-gauge railway in Kanczuga
dr inż. arch. Anna Sikora, Politechnika Rzeszowska, Wydział Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury
ORCID: 0000-0002-3646-6924
Adres do korespondencji: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2022.11.26
Studium przypadku
Streszczenie. W artykule przedstawiono analizę zdegradowanej tkanki architektonicznej budynków stacyjnych kolejki wąskotorowej w Kańczudze. Po krótkiej charakterystyce brył dworca i magazynu opisano uszkodzenia substancji zabytkowej obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Wskazano działania konieczne do odtworzenia charakteru zespołu zabudowy zgodnie ze wskazaniami konserwatorskimi.
Słowa kluczowe: zabytek; dziedzictwo techniki kolejowej; dworzec kolejowy.
Abstract. The article presents an analysis of the degraded architectural tissue of the narrow gauge railway station buildings in Kanczuga. After a short description of the station and warehouse buildings, the damage to the historic substance of the objects entered in the monument registry was described. The activities necessary to recreate the character of the building complex in accordance with the conservation guidelines were indicated.
Keywords: monument; railway technology heritage; railway station.
Literatura
[1] Ciechański A. Rynek pasażerskich przewozów kolejowych w Polsce. Prace Komisji Geografii Komunikacji Polskiego Towarzystwa Geograficznego. 2007; 14:165-177.
[2] Malczewski M. Wąskim torem w XXI wiek. TTS Technika Transportu Szynowego. 2008; 9:33-42.
[3] Bąk M, Kaczmarczyk J. Turystyczne wykorzystanie kolei wąskotorowej w Polsce. Przegląd Komunikacyjny. 2013; 1:16-20.
[4] Szelińska-Kukulak M, Kukulak J. Ochrona zabytków techniki transportowej w południowo- -wschodniej Polsce. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia Geographica. 2016; X:223-243. DOI: 10.24917/20845456.10.16.
[5] Studium komunikacyjne Przeworsko-Dynowskiego Obszaru Wsparcia, Przemyśl 2014, załącznik do Uchwały Nr XLIX/282/14 Rady Miasta Dynów z 6 listopada 2014 r.
[6] Gminny program opieki nad zabytkami miasta i gminy Kańczuga na lata 2021-2024, załącznik do Uchwały Nr XXVII/335/2021 Rady Miejskiej w Kańczudze z 24 czerwca 2021 r.
[7] Tytuła K, Bartnicki P, Zawałeń E, Milanik S, Rymarz Mar, Rymarz Mat, Król J. Projekt budowlany: Remont budynku stacyjnego, wodociągowej wieży ciśnień i budynku magazynu spedycji kolejowej wraz z zagospodarowaniem terenu. Budowa parkingu dla samochodów osobowych oraz budowa i rozbudowa peronu przy budynku stacyjnym w Kańczudze, Bim Inwest, 2021.
[8] Firląg S, Górecka W. Ocieplenie obiektów zabytkowych. Materiały Budowlane. 2018; 1:48-50, DOI: 10.15199/33.2018.01.12.
[9] Orlik-Kożdoń B, Szymanowska-Gwiżdż A, Steidl T. Remont ścian w konstrukcji muru pruskiego budynków zabytkowych z dociepleniem od strony wewnętrznej, Materiały Budowlane. 2020; 573(5):20-24, DOI: 10.15199/33.2020.05.03.
Przyjęto do druku: 04.10.2022 r.
Materiały Budowlane 11/2022, strona 96-98 (spis treści >>)
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
The risk of using a substitute material in the process of conservation of historic stone walls on earth-based mortar
dr. inż. Wojciech Terlikowski, Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Lądowej
ORCID: 0000-0002-1675-0282
mgr inż. Ewa Sobczyńska, Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Lądowej
ORCID: 0000-0002-5211-6158
mgr inż. Martyna Gregoriou-Szczepaniak, Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Lądowej
ORCID: 0000-0002-6200-4969
Adres do korespondencji: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2022.11.25
Oryginalny artykuł naukowy
Streszczenie. Proces rekonstrukcji zabytkowych konstrukcji kamiennych jest zagadnieniem złożonym i wymagającym wielu badań i analiz. Jednym z niezwykle ważnych aspektów jest ryzyko zastosowania niewłaściwego rozwiązania naprawczego do istniejącej materii. Ryzyko to w znacznej mierze obejmuje zagadnienia dotyczące analizy fizykochemicznej, ale także kompatybilność środowiskową czy realizacyjną. Chodzi zarówno o parametry zastosowanego materiału, w odniesieniu do materiału kamiennego, takie jak skład chemiczny, mineralogiczny, porowatość, parametry wytrzymałościowe itd., ale także o panujące warunki środowiskowe wpływające na ryzyko przeprowadzenia działań naprawczych, dostępność materiałów i sprzętu czy też o stopień wyszkolenia zespołu lokalnych pracowników. Wszystkie aspekty zostaną przedstawione w odniesieniu do konserwacji zabytkowych murów kamiennych na zaprawie glinianej. Zostaną im przypisane wartości punktowe wraz z opisem oraz zaprezentowany zostanie schemat określania wskaźnika ryzyka zastosowania materiału naprawczego w przypadku zabytkowych konstrukcji kamiennych na stanowisku archeologicznym w Tanais.
Słowa kluczowe: zabytkowe konstrukcje kamienne; zaprawa gliniana; konserwacja; ryzyko; kompatybilność.
Abstract. The process of conservation of historic stone structures is a complex issue that requires a lot of research and analysis. One of the extremely important aspects is the risk of applying a substitute material to an existing one. This risk largely covers issues in the field of physico-chemical analysis, but also environmental or implementation compatibility. Therefore, we are talking here both about the parameters of the substitute material in relation to the stone one, such as chemical composition, mineralogical composition, porosity, strength parameters, etc., but also about the environmental conditions affecting the risk of carrying out conservation actions, the availability of materials and equipment or the level of training of the team local workers. All aspects will be presented in relation to the conservation of historic stone walls on an earth-based mortar, point values will be assigned to them with a description, and a way of determining the risk indicator for the use of substitute material will be presented. The algorithm will be used to determine the risk index for historic stone structures at the Tanais archaeological site.
Keywords: ancient stone structures; earth-based mortar; conservation; risk; compatibility.
Literatura
[1] Dziennik Ustaw 1996 r., nr 120, poz. 564 Europejska konwencja o ochronie dziedzictwa archeologicznego (poprawiona), 16.01.1992 La Valetta.
[2] Adam JP. Roman Building: Materials and Technique. Routledge; 1999.
[3] Vitruvius Pollio M. The Ten Books on Architecture. Courier Dover Publications; 1960.
[4] Terlikowski W, Wasilewski K, Sobczyńska E. Approach to conservation of irregular stone masonry based on archaeological excavations in the Black Sea basin. MATEC Web of Conferences 2018: 49, 1-9.
[5] PN-B-14501:1955 Zaprawy cementowo-gliniane.
[6] PN-B-14501:1965 Zaprawy budowlane cementowo- gliniane.
[7] BN-62/6738-01:1962 Masy cementowo-gliniane z wypełniaczami.
[8] BN-62/6738-02:1962, Budownictwo z gliny – masy gliniane.
[9] BN-62/6749-02:1962 Pustaki cementowo- – gliniane; dymowe, spalinowe, wentylacyjne.
[10] BN-62/8841-04:1962 Budownictwo z gliny. Ściany z gliny ubitej. Warunki techniczne wykonania i odbioru.
[11] BN-62/9012-01:1962 Cegły i bloki cementowo- gliniane z wypełniaczami.
[12] Hall MR, Rick L, Krayenhoff M. Modern earth buildings. Materials, engineering, construction and applications, 2012.
[13] ASTM C1713-17, 2017, Standard Specification for Mortars for the Repair of Historic.
[14] Moropoulou A, Bakolas A, Moundoulas P, Aggelakopoulou E. Reverse engineering: a proper methodology for compatible restoration mortars. In: Proceedings of the workshop repair mortars for historic masonry, TC RMH. Delft: RILEM; 2005:25-8.
[15] Michalak J. Refleksje nad pojęciem ryzyka, Ruch Praw., Ekonom. I Socjol., 2004, zeszyt 1.
[16] Apostolopoulou M, Aggelakopoulou E, Bakolas A, Moropoulou A. Compatible Mortars for the Sustainable Conservation of Stone in Masonries, Advanced Materials for the Conservation of Stone, 2018.
[17] Delgado Rodrigues J, Grossi A. Indicators and ratings for the compatibility assessment of conservation actions. J Cult Herit. 2007; 8:32-43.
[18] Moundoulas P. Design and evaluation methodology of compatible restoration mortars for historic monuments according to their mineralogic – physicochemical and physicomechanical characteristics. PhD thesis, National Technical University of Athens; 2004.
[19] Isebaert A, Van Parys L, Cnudde V. Composition and compatibility requirements of mineral repair mortars for stone – A review, J. Civ. Eng. Environ. Archit. 2014; 59:32-50.
[20] Sobczyńska E, Terlikowski W, Gregoriou- -Szczepaniak M. Stability of treatment from earth- based mortar in conservation of stone structures in Tanais, Russia. Sustain., 2021; 13:1-20, DOI:10.3390/su13042220.
Przyjęto do druku: 22.09.2022 r.
Materiały Budowlane 11/2022, strona 90-95 (spis treści >>)
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
Renovation of historic road bridges
mgr inż. Magdalena Mielczarek, Uniwersytet Zielonogórski, Instytut Budownictwa
ORCID: 0000-0003-1262-3267
dr inż. Artur Juszczyk, Uniwersytet Zielonogórski, Instytut Budownictwa
ORCID: 0000-0002-3687-5429
dr hab. inż. Beata Nowogońska, prof. UZ, Uniwersytet Zielonogórski, Instytut Budownictwa
ORCID: 0000-0001-6343-4840
Adres do korespondencji: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2022.11.24
Studium przypadku
Streszczenie. Utrzymanie i ochrona zabytkowych mostów wymaga stałej kontroli ich stanu technicznego oraz systematycznego przeprowadzania prac remontowych. W artykule przedstawiono problemy remontowe mostów zabytkowych na przykładzie 100-letniego mostu drogowego w Cigacicach w województwie lubuskim. Obiekt był kilkakrotnie wzmacniany i modernizowany, a w 2022 r. zostały skończone kolejne prace remontowe wynikające ze stwierdzonych niekorzystnych zjawisk korozyjnych elementów stalowych mostu oraz betonowej płyty pomostowej. Zgodnie z zaleceniami konserwatorskimi, renowacji poddana była historyczna konstrukcja stalowa oraz podpory mostu.
Słowa kluczowe: prace remontowe; most drogowy; stan techniczny
Abstract. The maintenance and protection of historic bridges requires constant inspection of their technical condition and systematic repair works. The article presents repair problems of historic bridges on the example of the 100-year-old road bridge in Cigacice in the Lubuskie Voivodeship. The structure has been reinforced and upgraded several times, and further repair works resulting from the identified adverse corrosion phenomena of the bridge’s steel elements and concrete deck slab were completed in 2022. In accordance with conservation recommendations, the historic steel structure and the bridge supports were renovated.
Keywords: repair works; road bridge; technical condition.
Literatura
[1] Flaga K, Furtak K. Examples of solutions for steel-concrete composite structures in bridge engineering. Civil and Environmental Engineering Reports. 2015.
[2] Radomski W. What is bridge durability – Official regulations and reality. Bridge Maintenance, Safety, Management and Life-Cycle Optimization – Proceedings of the 5th International Conference on Bridge Maintenance, Safety and Management, 2010, pp. 3498-3503.
[3] Radomski W, Furtak K. Obiekty mostowe – naprawy i remonty: podręcznik dla studentów wyższych szkół technicznych. 2006, Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej.
[4] Wysokowski A. Research on changes in properties of steel from the old road bridge. Journal of Constructional Steel Research. 2018.
[5] Bień J. Uszkodzenia i diagnostyka obiektów mostowych. Warszawa. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. 2010.
[6] Juszczyk A, Dankowski M, Wysokowski A. Not in-service railway arched bridges and their future. Civil and Environmental Engineering Reports. 2015; 7:51-60.
[7] Foerster M. Zum 50 Jährigen Bestehen der Eisenkonstruktionwerkstatten und Brückenbrutanstalt Beuchelt & Co. in Grünberg. Schlesien Der Bauingenieur. 1926.
[8] Henke G. Die neue Strassenbrücke über die Oder bei Tschicherzig. Grünberger Hauskalender. Heimatkalender für die Kreise Grunberg und Freystadt auf das Jahr 1926.
[9] Wroński E. Ocena stanu technicznego mostu nad rzeką Odrą w ciągu drogi powiatowej nr 1187F w km 3+650 w miejscowości Cigacice. Zielona Góra, 2018.
[10] Wita K, Wroński E, Mejnartowicz M. Remont drogi powiatowej nr 1187F na odc. od km 3 +702 do km 4 +188, w tym remont mostu w m. Cigacice w km 3 + 887 (dawniej km 3 + 650). Projekt Wykonawczy. 2019.
Przyjęto do druku: 03.10.2022 r.
Materiały Budowlane 11/2022, strona 87-89 (spis treści >>)
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
Reconstruction of the steel spirits of the histrorical building after their failure
dr inż. Jacek Dudkiewicz, Politechnika Wrocławska, Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego
ORCID: 0000-0002-5773-8018
Adres do korespondencji: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2022.11.23
Studium przypadku
Streszczenie. W wyniku działającego silnego wiatru spowodowanego orkanem oraz bardzo złego stanu technicznego doszło do awarii stalowych iglic wieńczących zabytkowe kopuły budynku teatru. Po przeprowadzonej inwentaryzacji oraz analizie statyczno- wytrzymałościowej ponadstuletniej konstrukcji wsporczej, bazującej m.in. na badaniach spektrometrycznych i twardości, określono rzeczywisty stopień wytężenia elementów konstrukcyjnych oraz ich ubytki korozyjne. W artykule przedstawiono zaprojektowane i zastosowane rozwiązanie konstrukcyjne, które pozwoliło odtworzyć konstrukcję iglic, z zachowaniem ich walorów konserwatorskich, a także poprawne przekazanie obciążeń na nośne elementy konstrukcyjne wież budynku za pośrednictwem wewnętrznej konstrukcji wsporczej. Przedstawione rozwiązania konstrukcyjne dopasowane były również do technologicznych możliwości wykonania rekonstrukcji z użyciem technik alpinistycznych, biorąc pod uwagę usytuowanie obiektu oraz ciężar i rozmiary elementów.
Słowa kluczowe: rekonstrukcja; iglica; awaria; budynek zabytkowy.
Abstract. As a result of strong winds caused by hurricane and generally poor technical condition of steel spires, crowning the historical domes of the theatre building, caused them to break down. An inventory and the static and strength analysis of the over one hundred-year-old supporting structure, based on e.g. the actual degree of stress of structural elements and their corrosion losses were determined on the basis of spectrometric and hardness tests. This article represents the designed and applied construction solution that allowed to recreate the spire structure, preserving their conservation values, as well as the correct transfer of loads to the load-bearing structural elements of the building towers through the internal supporting structure. The presented design solutions were also adapted to the technological possibilities of performing the reconstruction with the use of mountaineering techniques, taking into account the location of the object as well as the weight and size of the elements.
Keywords: reconstruction; spire; failure; historic building.
Literatura
[1] Ekspertyza, Projekt budowlany i wykonawczy renowacji iglic zabytkowych iglic wież Teatru w Jeleniej Górze, PB Stalbet Sp z o.o.
[2] Bodarski Z, Czapliński K. Informacje dla rzeczoznawców w zakresie spraw ogólnych oraz wybranych problemów wytrzymałości, stateczności i sztywności elementów konstrukcyjnych wykonanych z dawnych gatunków stali, a także z dawnych asortymentów drewna. CUTOB PZITB, Wrocław 1986.
[3] Dudkiewicz J. Uogólnienia zależności między wytrzymałością a twardością lub składem budowlanych stali konstrukcyjnych. Raporty Inst. Bud. PWr. 2000, Ser. PRE; nr 44. 188 s.
[4] Dudkiewicz J, Gosowski B, Organek P. Assessing the strength and weldability of historic structural steel – Ocena wytrzymałości i sprawności konstrukcyjnych stali historycznych. Civil and Environmental EngineeringReports. 2015, vol. 18, nr 3: 33 – 43. ISSN: 2080-5187.
[5] PN-EN 1993-1-1 – Projektowanie konstrukcji stalowych. Reguły ogólne i reguły dla budynków.
[6] PN-EN 1993-3-2 -Projektowanie konstrukcji stalowych. Wieże, maszty i kominy. Kominy.
[7] Rykaluk K. Konstrukcje stalowe. Kominy, wieże, maszty. Oficyna Wydawnicza PWr. 2005.
[8] Żurański J, Gaczek M. Oddziaływania klimatyczne na konstrukcje budowlane według Eurokodu 1. Komentarze z przykładami obliczeń. 2011.
[9] Kuchta K. Stalowe stężenia tymczasowe w budynkach o konstrukcji murowej i żelbetowej. Inżynier Budownictwa. 2015. 131 (9): 64-70.
[10] Kuchta K. Zastosowanie stalowych stężeń prętowych w renowacji i modernizacji obiektów zabytkowych.Materiały Konferencyjne. Zielona Góra, 2015.
Przyjęto do druku: 30.09.2022 r.
Materiały Budowlane 11/2022, strona 84-86 (spis treści >>)
Open Access (Artykuł w pliku PDF)
Consequences of incorrect strengthening of pillars in a heritage building
dr hab. inż. Jacek Korentz, prof. UZ, Uniwersytet Zielonogórski, Instytut Budownictwa
ORCID: 0000-0002-1521-8681
dr hab. inż. Beata Nowogońska, prof UZ, Uniwersytet Zielonogórski, Instytut Budownictwa
ORCID: 0000-0001-6343-4840
Adres do korespondencji: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
DOI: 10.15199/33.2022.11.22
Studium przypadku
Streszczenie. Jedną z metod wzmacniania filarów murowanych z cegły było zastosowanie żelbetowej obudowy filara. W artykule przedstawione są negatywne skutki zastosowania takiego rozwiązania na przykładzie filarów w ratuszu w Żarach. Obecnie w żelbetowej obudowie filarów oraz w filarach z cegły i na sklepieniach występują liczne rysy o różnym charakterze, różnej szerokości i długości. Rysy te powstały najczęściej w wyniku działania sił rozciągających towarzyszących ekspansji obudowy żelbetowej filarów spowodowanej korozją zbrojenia.
Słowa kluczowe: konstrukcje murowe; wzmocnienia; stan techniczny
Abstract. One of the method of strenghten the brick pillars was reinforced concrete casing of pillar. This article presents the negative effects of such a solution using the example of the pillars in the Żary Town Hall. Currently, the reinforced concrete casing of the pillars, the brick pillars and the vaults show numerous cracks of different nature, widths and lengths. These cracks have mostly formed as a result of tensile forces accompanying the expansion of the reinforced concrete casing of the pillars caused by corrosion of the reinforcement.
Keywords: masonry structures; strengthening; technical condition.
Literatura
[1] Drobiec Ł. Renowacje konstrukcji obiektów zabytkowych. Archmedia Grażyna Gałka, 2019.
[2] Jasieńko J, Kadłuczka A. Brunelleschi Dome in Florence: selected structural, static, and conservational aspects. Journal of Heritage Conservation. 2021; 66: 182 – 194.
[3] Wójcik D, Raszczuk KA, Jasieńko J. Failure modes of masonry pillars strengthened with PBO fibres. Key Engineering Materials. 2022; 916: 305 – 312.
[4] Wójcik D, Raszczuk KA, Jasieńko J, Kadłuczka A. Theoretical analysis of static behavior of masonry pillars with geometric imperfections. Wiadomości Konserwatorskie = Journal of Heritage Conservation. 2021; 68S: 72 – 82.
[5] Karta Zabytków Architektury i Budownictwa – Ratusz Żary.
[6] Inwentaryzacja budynku Urzędu Miasta Żary ul. Rynek 1-5. Projekt-Bud Andrzej Wesoły, Żary, grudzień 2015.
[7] Ratusz w Żarach powiat żarski woj. zielonogórskie oprac. Krystyna Kroman, P. P. Pracownie Konserwacji Zabytków Pracownia Dokumentacji Zabytków, Szczecin 1962 r. (Archiwum Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Zielonej Górze).
[8] Ekspertyza techniczna „Ocena stanu technicznego filarów i sklepień w pomieszczeniu C1 budynku Urzędu Miejskiego w Żarach” Nowogońska B., Korentz J., Dankowski M., Zielona Góra 2018.
Przyjęto do druku: 26.09.2022 r.
Materiały Budowlane 11/2022, strona 81-83 (spis treści >>)
Start 
